Qədim Misir tarix boyunca çox maraqlı və bənzərsiz bir mədəniyyətə ev sahibliyi etmişdir. Budur, daha əvvəl eşitmədiyiniz bəzi maraqlı faktlar:

Təraşlı başlar

Qədim Misir rahibləri gigiyenaya böyük önəm verirdilər və başlarını tıraş etmək onların təmizliyi qorumaq üçün riayət etdikləri bir qayda idi. Onlar hər iki gündə bir dəfə başlarını tamamilə tıraş edirdilər. Bu proses həm gigiyenik səbəblərlə bağlı idi, həm də müxtəlif xəstəliklərin qarşısını almaq məqsədi daşıyırdı. Təraşlı başla həşəratların xüsusən də bitlərin yayılmasının qarşısı alınırdı. Rahiblərin tıraşlı başları həm də onların dini vəzifələrinə və təmizlik prinsiplərinə sadiq olduqlarını göstərirdi. Bu təcrübə qədim Misirin mədəniyyət və dini inanclarında təmizliyin nə qədər mühüm olduğunu bir daha vurğulayır.

Mumiyaların ev heyvanları

Qədim Misirdə mumiyalanan ev heyvanları bu dövrün dini və mədəni anlayışlarını əks etdirir. Ev heyvanlarının mumiyalanması onları müqəddəs hesab edən və ya onlarla əlaqəli xüsusi inancları olan bir praktika idi. Pişiklər qədim Misirdə xüsusi bir müəmma və müqəddəs sayılırdılar. Onlar evdə mühafizəçi və yaxşı şans gətirən varlıqlar kimi görülürdü. Pişiklərin mumiyalanması onların müsbət təsirlərinə olan inanclardan qaynaqlanırdı. İtlər də qədim Misirdə sevilən və dəyərli heyvanlar idi. Onların mumiyalanması sahiblərinə bələdçilik edəcəyi və ölüm sonrası həyatlarında onlara kömək edəcəyi inancını əks etdirirdi. Qartal və şahin kimi yırtıcı quşlar misir mədəniyyətində yüksək status və güc simvolları idi. Bu quşların mumiyalanması onların xüsusi statusunu və dini əhəmiyyətini göstərirdi. Bu praktika qədim Misirin dini və mədəni həyatının zənginliyini və ev heyvanlarına verdikləri əhəmiyyətin dərəcəsini göstərir. Ev heyvanlarının mumiyalanması, həmçinin dövrün insanlarının ruhsal inanclarını və həyat sonrası inancını əks etdirirdi.             

Misir qadınlarının hüquqları

Qədim Misirdə qadınların hüquqları dövrün çox sayda digər sivilizasiyalarına nisbətən daha geniş idi. Məsələn, qədim Misir qadınları mülk sahibi ola bilərdilər. Onlar öz adlarına əmlak, torpaq və digər sərvətlərə sahib ola bilirdilər. Hətta bəzi qadınlar mülk və torpaq ətrafında hüquqi mübahisələri həll etmək üçün məhkəməyə müraciət edə bilirdilər.

Qədim Misirdə qadınlar əgər aralarında ciddi problemlər olardısa öz ərlərindən boşanmaq hüququna malik idilər. Boşanma proseduru bəzən ər tərəfindən qəbul edilməli olan bir proses idi. Lakin qadınların bu hüququ onların hüquqi və sosial müstəqilliklərini artırırdı. Qadınlar öz vəsiyyətlərini hazırlaya bilərdilər. Bu, onların mülklərinin kimə keçəcəyi ilə bağlı qərar vermələrinə imkan tanıyırdı. Qədim Misirdə qadınlar məhkəmələrdə iştirak edə bilərdilər. Onlar həm şahid, həm də iddiaçı kimi məhkəmə proseslərinə qatılma hüququna malik idilər. Bu hüquqlar qadınların daha müstəqil və güclü bir sosial rol oynamaq imkanını tanıyırdı. Qədim Misir dövründə qadınların bu cür hüquqlara malik olması mədəniyyətin qadınların hüquq və statuslarına nə qədər önəm verdiyini göstərir.

İlk kontraktlar

Qədim Misirdə müqavilə və kontraktlar, xüsusən də iş müqavilələri yazılı şəkildə hazırlanırdı. Bu müqavilələrdə işçilərin hüquqları və vəzifələri açıq şəkildə müəyyən edilirdi. İş müqavilələrində işçilərin əmək haqqı, iş vaxtları, istirahət günləri və digər iş şərtləri ətraflı şəkildə qeyd olunurdu. Bu, işçi və işəgötürən arasında anlaşılmazlıqları aradan qaldırmağa kömək edirdi. Müqavilələrdə işçilərin yaxşı iş performansı üçün mükafatlandırılması və ya işin düzgün yerinə yetirilməməsi halında cəzaların necə tətbiq olunacağına dair şərtlər də yer alırdı. Müqavilələrdə işçilərin hüquqları və işəgötürənin məsuliyyətləri ətraflı şəkildə təsvir edilirdi. İşçinin haqqı olan mükafatlar, zərərlər və digər hüquqi məsələlər müqavilədə yer alırdı. Bu müqavilələr qədim Misirin iqtisadi və sosial təşkilatçılığını və hüquqi sisteminin inkişafını göstərir. Müqavilələrin mövcudluğu dövrün kompleks və təşkilatlı iqtisadi həyatının bir göstəricisidir.

Həkimlər və uzmanlaşma

Qədim Misirdə həkimlərin və tibbi mütəxəssislərin ixtisaslaşması dövrün inkişaf etmiş tibbi biliklərinin və sistematik yanaşmalarının əlaməti idi. Qədim Misirdə həkimlər müxtəlif sahələrdə ixtisaslaşmışdılar. Məsələn, bəzi həkimlər yalnız göz xəstəlikləri, bəziləri isə diş problemləri ilə məşğul olurdu. Bu, tibbin müxtəlif sahələrində daha dərin bilik və mütəxəssislik əldə etməyə imkan verirdi.

Tibbi mütəxəssislər tibbi bilikləri və praktikalarını inkişaf etdirmək üçün xüsusi məktəblərdə və təhsil müəssisələrində təhsil alırdılar. Bu məktəblərdə həkimlər tibbi texnikalar, dərmanlar və müalicə metodları ilə bağlı biliklər əldə edirdilər.

Qədim Misir dövründə tibbi mütəxəssislər müxtəlif xəstəliklərin diaqnozu və müalicəsi ilə bağlı tədqiqatlar aparırdılar. Papirus yazıları bu tədqiqatların nəticələrini əks etdirir və qədim tibbi praktikaları göstərir. Bu ixtisaslaşma və mütəxəssislik, eyni zamanda qədim Misirin tibbi sisteminin inkişafını və həkimlərin tibbi biliklərə olan dərin yanaşmasını göstərir. Həkimlərin müxtəlif sahələrdə ixtisaslaşması xəstəliklərin daha dəqiq müalicə edilməsini təmin edirdi.

Dəriyə qulluq məhsulları

Qədim Misirdə dərinin sağlamlığı və gözəlliyi üçün istifadə edilən müxtəlif dərmanlar və qulluq məhsulları var idi. Bu məhsullar təbii maddələrdən hazırlanmış və dərinin qorunmasına yönəlmişdi. Qədim Misirlilər dərini nəmləndirmək və qorumaq üçün müxtəlif təbii yağlardan istifadə edirdilər. Zeytun yağı, susam yağı və digər bitki mənşəli yağlar dərinin yumşalmasına və qorunmasına kömək edirdi.

Bu yağlar, həmçinin günəşdən qorunma və dərinin qurumasının qarşısını almaq üçün istifadə olunurdu. Aloe vera bitkisi dərinin sakitləşdirilməsi və yaraların müalicəsi üçün istifadə edilirdi. Bu bitkinin jeli dərinin nəmləndirilməsi və iltihabların azaldılması məqsədilə tətbiq olunurdu. Gözlərin ətrafına tətbiq olunan qara kömür (kohl) gözlərin qorunmasına və parlaq görünməsinə kömək edirdi. Bununla yanaşı, kohl həm də gözlərin infeksiyalardan qorunmasına kömək edirdi. Bu dəridə qulluq məhsulları qədim Misirin estetik anlayışını və təbii məhsullardan necə istifadə etdiyini göstərir. Qədim Misir xalqı dərinin sağlamlığını və gözəlliyini qorumaq üçün təbii və effektiv üsullardan istifadə edirdi.

Nigar Orucova, “İki sahil”