Onkoloqdan xəbərdarlıq: Zamanında düzgün müayinə olunmaq mütləqdir

Son illərdə dərinin ən təhlükəli xərçəng növü olan melanoma sürətlə yayılmaqdadır. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, bu artımın əsas səbəbləri günəş şüalarına uzunmüddətli məruz qalmaq, solaryumdan tez-tez istifadə və qoruyucu vasitələrə laqeyd münasibətdir.

Araşdırmalar göstərir ki, melanoma halları yalnız isti ölkələrdə deyil, mülayim iqlim zonalarında da sürətlə artır. Azərbaycan da bu qlobal tendensiyadan kənarda deyil. Hər il minlərlə insanda diaqnoz qoyulan melanoma və digər xərçəng növləri tez-tez dəridəki dəyişikliklərlə aşkar edilir. Onkoloqlar bildirirlər ki, melanoma çox sürətli yayılan bir xəstəlikdir və bəzən adi bir xaldan başlayır, lakin vaxtında aşkarlanmadıqda bədxassəli prosesə çevrilir. Günəşin ultrabənövşəyi şüalarına qarşı həssas dərisi olan, solyari prosedurlarından istifadə edən və ya genetik meyilli şəxslər risk qrupuna daxildir. Qeyd edək ki, erkən diaqnozla qarşısı alına bilən bu xəstəlik vaxtında aşkarlanmadıqda orqanizmin digər hissələrinə yayılaraq həyati təhlükə yaradır.

Onkoloq Dursun Əliyev mövzu ilə bağlı “İki sahil” ə açıqlamasında qeyd edir ki, dəri xərçənglərinin ən təhlükəlisi dəri melanomasıdır. Melanoma melanositlərdən- dəridə rəng piqmenti istehsal edən hüceyrələrin mutasiyasından yaranır. O bildirir ki, əgər bu əlamətlərdən bir və ya bir neçəsini müşahidə edildiyi halda, dərhal həkimə müraciət olunmalıdır: “Asimmetriya- xalq arasında “xal” adlanan ləkəyə xətt çəksəniz, iki yarısı bir-birindən fərqlənir, simmetrik deyil; Sərhədlər- yaxşı xassəli xalın sərhədləri düz və hamardır. Melanomada isə sərhədlər buruqlu, qırıq-qırıq və qeyri-bərabər olur; Rəng- normal xallar adətən tək rəng olur. Melanomalar  çox rəngli ola bilər- qəhvəyi, tünd qara, bəzən qırmızı, mavi və ya başqa tonlar; Diametr- melanomalar adətən 6 mm- dən böyük olur (qələm silgisi qədər). Bəzən kiçik ölçüdə başlayıb zamanla böyüyə bilər; Dəyişiklik- hər hansı xalda böyümə, rəng bərabərsizliyi və ya forma dəyişikliyi, qanama, qaşınma və ya qabıqlanma varsa.

Onkoloq açıqlamasında melanomadan qorunmanın yollarını da qeyd etdi. O, günəşdən qoruyucu krem istifadə etməyi, solyariyadan uzaq durmağı, xalları mütəmadi izləməyi və dəridə şübhəli bir “xal” müşahidə etdikdə mütləq dermotoloqa müraciət etməyi tövsiyə edir. Dursun Əliyev son olaraq xəbərdarlıq etdi ki, biopsiya nəticənizdə melanoma aşkarlanıbsa, erkən mərhələdə sağalma şansınız 90%-dirsə gecikmiş, yəni metastatik mərhələdə bu şans 25%-in altına düşür: “Hazırda irəli mərhələli melanomaların müalicəsində İmmunoterapiya geniş istifadə olunur. İrəli mərhələlərə gəlməmək üçün zamanında düzgün müayinə olunmaq mütləqdir.”

Ümumiyyətlə mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, günəşdən qorunmaq yalnız yay aylarında deyil, ilboyu vacibdir. Bunun üçün SPF qoruyucu kremlərdən istifadə, açıq rəngli geyimlər geyinmək və günün ən isti saatlarında açıq havada uzun müddət qalmaqdan çəkinmək tövsiyə olunur.

Nəticə olaraq melanoma sadə görünən, lakin vaxtında aşkarlanmadıqda həyatitəhlükə yaradan xəstəlikdir. Düzgün profilaktika və müntəzəm dermotoloji müayinələr bu təhlükəni minimuma endirə bilər.

Şahnigar Əhmədova, “İki sahil”