Bununla yanaşı, Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi 2023-cü ilin sonuna qədər davam edib, bundan sonra o, 2024-cü ilin yanvarında Uqandaya təhvil verilib. Sədrliyi dövründə Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələrin konsolidasiyası istiqamətində fəal iş aparır. Ölkəmiz üzvlər arasında, xüsusilə çoxtərəflilik, beynəlxalq hüquqa hörmət və dövlətlərin bərabərliyi məsələlərində koordinasiyanı gücləndirə bilmişdir. Azərbaycanda pandemiya ilə mübarizə üçün 2020-ci ilin may ayında Qoşulmama Hərəkatının onlayn sammiti keçirilib. Bu sammitdə inkişaf etməkdə olan ölkələrin peyvənd və tibbi ləvazimatlara bərabər çıxışını təmin etmək üçün BMT-nin Xüsusi İşçi Qrupunun yaradılması ideyası irəli sürülüb. Bundan əlavə, Azərbaycan Qlobal Cənub ölkələrinin, o cümlədən Qoşulmama Hərəkatının üzvlərinin maraqlarını əks etdirmək üçün BMT-də, xüsusən də Təhlükəsizlik Şurasında islahatların aparılmasının zəruriliyi məsələsini ardıcıl olaraq qaldırıb.
Azərbaycanın sədrliyi ilə Hərəkat neokolonializm və iqtisadi bərabərsizlik məsələlərinə diqqətini artırdı. Azərbaycanın fəallığı sayəsində Qoşulmama Hərəkatı beynəlxalq siyasətdə, xüsusilə ədalətli dünya nizamı məsələlərinin müzakirələrində daha çox görünən oyunçuya çevrilib. Azərbaycan gənclər və qadınlar arasında dialoqu inkişaf etdirmək üçün Qoşulmama Hərəkatı Parlament Şəbəkəsinin, Gənclərin Qarşılıqlı Fəaliyyət Mexanizminin və Qoşulmama Hərəkatının Qadın Liderləri Platformasının yaradılmasını təklif edib. Ölkəmizin Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi dövründə gördüyü bütün mühüm və müsbət işləri sadalamaq çox vaxt aparar. Bütün bu addımlar, dövlətimizin başçısının da haqlı olaraq qeyd etdiyi kimi, həm də Qlobal Cənubun maraqlarının müdafiəsi idi. Bu, təbii ki, rəsmi Pekini Azərbaycanla münasibətlərin hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəldilməsinin vacibliyinə daha da inandırdı. Bundan başqa, 2021-ci ildə Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv seçilərkən 155 dövlətin dəstəyini qazanıb ki, bu da ölkəmizə geniş beynəlxalq dəstəyin göstəricisidir. Üstəlik, Azərbaycan bu statusu 44 günlük müharibədə qələbə çaldıqdan sonra, dünya ermənilərinin dövlətimizi gözdən salmaq üçün bütün səylərini səfərbər etdiyi vaxt aldı. Lakin Çin tərəfindən bu seçimin başqa səbəbi də var idi. Dövlətimizin başçısı vurğuladı ki, biz Asiya və Avropa, habelə Şimal və Cənub arasında yerləşirik və hər iki nəqliyyat dəhlizi Azərbaycan ərazisindən keçir. Ancaq həqiqətən tranzit ölkəyə çevrilmək üçün qonşu ölkələr və onların qonşuları ilə yaxşı münasibətlərə malik olmaq lazımdır. Məqsədimiz məhz budur və zənnimcə, biz buna nail olmuşuq.Bu, Pekində layiqincə qiymətləndirilən mütləq həqiqət idi və bu, bütün Cənubi Qafqazın gələcəyini əvvəlcədən müəyyən edən, həqiqətən də tarixi sənədin imzalanmasına səbəb oldu.
Ölkələrimiz arasında hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq haqqında bəyannamənin imzalandığı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Çin Xalq Respublikasına həqiqətən tarixi dövlət səfərinin yekunları artıq Çin, Azərbaycan və digər kütləvi informasiya vasitələrində işıqlandırılır və uzun müddət işıqlandırılacaqdır. Azərbaycan Cənubi Qafqazın enerji gücüdür. Zəngin neft və qaz yataqlarımız, ən əsası isə onların Avropaya nəqli üçün infrastruktur geosiyasi qeyri-sabitlik fonunda enerji təchizatının şaxələndirilməsində əsas rol oynayır. Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Cənub Qaz Dəhlizi və Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) kimi layihələr artıq Azərbaycanı təkcə təchizatçı deyil, həm də Avropanın enerji təhlükəsizliyinin elementi edib. Ermənistan isə məlum olduğu kimi, Cənubi Qafqazın dalan ölkəsidir. Azərbaycan Şərqlə Qərb arasında məharətlə tarazlıq qurur. Aİ, Türkiyə, İsrail, ABŞ, Çinlə əməkdaşlıq edir, Rusiya və İranla işgüzar əlaqələr saxlayır. Bu çevik, lakin praqmatik xarici siyasət tərəfdaşlara Bakını etibarlı və proqnozlaşdırıla bilən oyunçu kimi görməyə imkan verir.
44 günlük müharibənin və bir günlük antiterror əməliyyatının nəticələri göz önündədir. O vaxtdan ordumuz daha da güclənib. Bu, Azərbaycanı Qara dəniz-Xəzər regionunun təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsində maraqlı olan dövlətlər üçün cəlbedici tərəfdaşa çevirir. Azərbaycan iqtisadi cəhətdən sabitdir: nəhəng qızıl-valyuta ehtiyatları toplayıb, infrastruktura sərmayə qoyur və xarici investorlar üçün cəlbedici şərtlər təklif edir. Azərbaycan Cənubi Qafqazın şəksiz siyasi, iqtisadi və hərbi lideri olmaqla Çin üçün xüsusi maraq kəsb edir. Üstəlik, Azərbaycan davamlı və inamla inkişaf edən dövlət nümunəsidir. Bu gün Azərbaycan o qədər müfəssəl, geniş və dərin məzmunlu sənəd imzalayıb ki, demək olar ki, ÇXR ilə hərtərəfli strateji tərəfdaşlığın yaradılması haqqında bəyanatdan təsirlənməyəcək sahələr praktiki olaraq yoxdur. Bu, Azərbaycanın qlobal siyasi arenada əhəmiyyətli dərəcədə yüksələn statusunun bəlkə də ən aydın və konkret qiymətidir. Bir sözlə, Qlobal Cənubun üzvləri kimi Çin və Azərbaycan da ikitərəfli əlaqələri dərinləşdirir, çoxtərəfli əməkdaşlıq vasitəsilə daha ədalətli və əhatəli qlobal idarəetmə sistemini birgə təşviq edirlər.
Hicran Hüseynova,
Milli Məclisin Komitə sədri, professor
