Bazar ertəsi günü Braziliyanın San-Paulo şəhərində COP30 iqlim sammitinə qədər üç həftəlik tədbirlər seriyası başlayıb. Tədbirin məqsədi qlobal istiləşməyə qarşı mübarizədə qlobal ictimaiyyətin qətiyyətini nümayiş etdirməkdir.
“İki sahil” “Reuters” agentliyinə istinadla xəbər verir ki, müşahidəçilər iqtisadi qeyri-sabitlik və ABŞ-ın iqlim öhdəliklərini azaldılması fonunda iqlim hədəflərinə çatmağın çətin olacağını qeyd edirlər.
San-Pauloda biznes liderləri daha güclü enerji keçid maliyyələşdirmə siyasətini müdafiə edirlər. Bu gün onlar hökumətlərə açıq məktub göndərərək qazıntı yanacaqlarından bərpaolunan enerjiyə keçmək üçün təcili təşviqlər tələb edirlər.
“Bu, biznes ictimaiyyəti tərəfindən çoxtərəfli əməkdaşlığın və iqlim ambisiyalarının artırılmasının vacibliyinin tanınmasıdır”, - deyə təxminən 100 min şirkəti təmsil edən 35 assosiasiyanın məktubunu əlaqələndirən “We Mean Business” koalisiyasının baş direktoru Mariya Mendiluse bildirib.
Rio-de-Janeyro həmin gün yerli liderlərin sammitinə ev sahibliyi edəcək və merləri, qubernatorları, regional hökumət nümayəndələrini bir araya gətirəcək. Lakin tədbir şəhərdə son polis repressiyalarına qarşı etirazların kölgəsində qala bilər.
Ayrıca olaraq, bu şəhərdə şahzadə Uilyam tərəfindən ətraf mühitin qorunmasına görkəmli töhfələri qiymətləndirmək üçün təsis edilmiş illik “Earthshot” mükafatı mərasimi keçiriləcək.
Buna baxmayaraq, ekspertlər qeyd edirlər ki, bu il ölkələr və korporasiyalar üçün əvvəlki iqlim forumlarına xas olan nikbinliyi nümayiş etdirmək daha çətin olacaq. Qlobal əməkdaşlıq geosiyasi gərginlik və münaqişələr, həmçinin Birləşmiş Ştatların qeyri-sabit iqtisadi siyasəti və təmiz enerji öhdəliklərini yenidən nəzərdən keçirməsi fonunda dayanıb. Bərpaolunan enerji artıq qazıntı yanacaqlarından daha ucuz olsa da, bir çox ölkə iqlim məqsədləri, ərzaq təhlükəsizliyi və süni intellektin inkişafını tarazlaşdırmaq məcburiyyətində qalır.
İspaniya Yaşıl İnkişaf Qrupunun sədri Qonzalo Saenz de Miera vurğulayıb ki, təmiz enerjiyə keçid iqtisadi cəhətdən sərfəli olur, habelə enerji təhlükəsizliyini və rəqabət qabiliyyətini təmin edir.
Bu il Braziliya BMT-nin İqlim Dəyişikliyi Konvensiyasının ilk dəfə imzalandığı Rio-de-Janeyroda keçirilən “Yer Sammiti”nin 33-cü ildönümü ilə üst-üstə düşən COP30-a ev sahibliyi edir.
O vaxtdan bəri konfrans inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələri, elm adamlarını və vətəndaş cəmiyyətini bir araya gətirən ən böyük beynəlxalq platformaya çevrilib. Lakin emissiya artımının yavaşlamasına baxmayaraq, bu mənfi tendensiya tamamilə dayandırılmayıb - atmosferə atılan sənaye emissiyalarının təxminən 40%-i müqavilə imzalandıqdan sonra baş verib.
İllik sammitlərdə dünya liderləri öhdəliklərini bir daha təsdiqləyir və qarşılıqlı hesabatlılığı təmin etməyə çalışırlar. Bununla belə, COP30-un 2019-cu ildən bəri dövlət başçılarının iştirakının ən aşağı səviyyədə olduğu forum olacağı gözlənilir.
Ötən şənbə günü etibarilə, 6-7 noyabr tarixlərində Belemdə keçiriləcək sammitdə 60-dan az lider iştirakını təsdiqləyib, halbuki keçən il Bakıda keçirilən COP29 sammitində bu rəqəm 80-dən çox, əvvəlki üç sammitdə isə 100-dən çox olub.
Bununla yanaşı, 10-21 noyabr tarixlərində Belemdə keçiriləcək əsas konfrans da əvvəlki sammitlərə nisbətən daha az qeydiyyatdan keçmiş iştirakçı cəlb edib. BMT-nin ilkin məlumatlarına görə, məhdud otel mövcudluğu və yüksək qiymətlər səbəbindən 8 oktyabr tarixinə qədər cəmi 12200 nəfər müraciət edib. Müqayisə üçün bildirilir ki, Bakıda keçirilən COP29-da 54000-dən çox, Dubayda keçirilən COP28-də isə təxminən 84000 iştirakçı olub. Braziliya əvvəlcə ən azı 45000 nümayəndə gözləyirdi. Yerləşmə məsələləri bir çox ölkələrdə narahatlıq doğurub və bəziləri nümayəndə heyətlərini azaltmaq məcburiyyətində qalıb. Bu, həmçinin San-Paulodakı əlavə tədbirlərə və Rio-de-Janeyrodakı yerli liderlərin sammitinə diqqətin artmasına səbəb olub.
“COP30-dan əvvəl Braziliyada bir çox biznes və bələdiyyə nümayəndəsinin toplaşaraq iqlim təşəbbüslərini nümayiş etdirdiyini və daha sıx əməkdaşlığa can atdığını görmək çox xoşdur”, - deyə COP30 tədbirlərində özəl sektorun iştirakını əlaqələndirən Braziliya avtomobil hissələri istehsalçısı “Ioschpe-Maxion” şirkətinin sədri Dan İoşpe bildirib.
Təşkilatçıların fikrincə, sammitin keçiriləcəyi məkan qismində məhz Belemin seçilməsi Amazondakı yerli xalqların iqlim dialoqunda əsas rolunu vurğulamaq məqsədi daşıyır.
Yerli icmaların nümayəndələrini daşıyan donanma artıq dünya liderlərinə ekosistemlərin qorunması üçün tələblərin siyahısını təqdim etmək məqsədilə Amazon çayı ilə Belemə üzür. Konfrans zamanı yerli xalqların bir çox nümayəndəsi şəhəri əhatə edən yağış meşələrində düşərgə qurmağı planlaşdırır.
