Aşıq Ələsgər (1801-1873) Azərbaycanın ən tanınmış aşıqlarından biridir. Aşıq Ələsgər, Azərbaycanın xalq ədəbiyyatının ən dəyərli nümayəndələrindən biri olaraq, yaradıcılığı ilə xalqının yaddaşında silinməz izlər buraxmışdır. Onun əsərləri, yalnız 19-cu əsrin aşıq ədəbiyyatı ilə məhdudlaşmayıb, bu gün də müasir dövrdə aktualdır. Aşıq Ələsgərin yaradıcılığında vətənpərvərlik, sevgi, təbiət gözəlliyi və insanın daxili aləmi kimi mövzular ön plandadır. O, öz şeirlərində xalqının tarixi, mədəniyyəti və qəhrəmanlıqları haqqında yazmış, eyni zamanda insanların duyğularını, hislərini və arzularını ustalıqla əks etdirmişdir. Onun "Vətən" mövzusunda yazdığı əsərlər, müstəqil Azərbaycanın müasir gəncliyi üçün də ilham mənbəyi olmaqdadır. Aşıq Ələsgər, yalnız bir aşıq kimi deyil, həm də bir vətənpərvər şəxsiyyət kimi tanınır. O, müstəqil Azərbaycanın simvolu, milli kimliyin və mədəni irsin qoruyucusu kimi yaddaşlarda qalmışdır. Onun yaradıcılığı, xalqının mübarizəsi, çətinlikləri və qələbələri ilə doludur. Aşıq, dövrün sosial-siyasi hadisələrini şeirlərində əks etdirərək, insanları mübarizəyə və birlik olmaya çağırmışdır.
1970-ci illərdə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Aşıq Ələsgərin 150 illik yubileyi geniş miqyasda qeyd edildi. Bu yubiley, yalnız Azərbaycan üçün deyil, eyni zamanda Sovet İttifaqı miqyasında əhəmiyyət kəsb edirdi. Yubiley tədbirləri çərçivəsində Aşıq Ələsgərin yaradıcılığının tanıdılması, aşıq sənətinin inkişafı və onun xalq ədəbiyyatındakı yeri vurğulandı. Yubiley münasibətilə Aşıq Ələsgərin doğma kəndi olan Ağkilsə (indiki Ağdam rayonu) ərazisində onun abidəsi ucaldıldı. Bu abidə, Aşıq Ələsgərin irsinin və mədəniyyətinin qorunması məqsədini güdür və onun yaradıcılığını gələcək nəsillərə çatdırmaqda mühüm rol oynayır. Abidənin açılışı, mədəniyyət və incəsənət sahəsindəki fəaliyyətlərin təşviqi baxımından da əhəmiyyətli bir hadisə oldu. Aşıq Ələsgərin yubileyinin qeyd olunması, həmçinin milli mədəniyyətin və aşıq sənətinin dəyərlərinin, əhəmiyyətinin artırılmasına, xalqın bu sahəyə olan marağının daha da genişlənməsinə xidmət etdi. Ulu Öndər Heydər Əliyev, bu cür tədbirlərlə Azərbaycan mədəni irsinin qorunması və inkişaf etdirilməsinə olan bağlılığını bir daha nümayiş etdirdi.
Qarabağ və Şərqi Zəngəzur, Azərbaycanın tarixi və mədəni irsinin zəngin olduğu bölgələrdir. Bu ərazilərdə bir çox tarixi abidələr, görkəmli şəxsiyyətlərin məqbərələri, qədim məscidlər, saraylar və qəbiristanlıqlar mövcuddur. Lakin, uzun illər ərzində erməni vandalları bu mədəni irsi qəsdən dağıtmış və məhv etmişdir.Qarabağda yerləşən tarixi abidələr, min illər boyu burada yaşamış xalqların mədəniyyətini əks etdirir. Bu abidələr arasında orta əsr qalaları, türbələr, karvansaralar və digər memarlıq nümunələri var. Məsələn, Şuşa şəhərindəki Qala məscidi, Bülbülün və Cavanşirin məqbərələri, Xankəndidəki tarixən əhəmiyyətli tikililər, bu irsin qiymətli nümunələridir.Qarabağ, həmçinin bir çox görkəmli şəxsiyyətlərin, o cümlədən aşıqların, şairlərin və tarixçilərin doğulduğu yerdir. Aşıq Ələsgər, Bülbül, Natəvan kimi mədəniyyət xadimlərinin abidələri bu bölgədə yerləşir. Onların irsinin qorunması əhəmiyyətli olsa da, erməni işğalı bu abidələri ciddi şəkildə zədələmişdir. Erməni vandalları tərəfindən həyata keçirilən bu mədəni soyqırım, yalnız fiziki abidələrin dağıdılması ilə məhdudlaşmayıb, eyni zamanda bölgənin tarixini, mədəniyyətini və kimliyini də zədələmişdir. Tarixi irsin bərpası, müasir dövrdə önəmli bir məsələdir və Azərbaycan dövləti bu sahədə ciddi tədbirlər görməyə çalışır. Bu abidələrin qorunması və bərpası, gələcək nəsillərə bu zəngin irsi çatdırmaq baxımından olduqca vacibdir.
Məhəmməd Babayev,
Humanitar fənlər təmayüllü məktəb-liseyin laborantı,
YAP Xətai rayon təşkilatının üzvü
