29 avqust 2025 00:35
89

XXI əsrin epidemiyası: Alzeymer xəstələrinin sayı artmaqda davam edir

Alzeymer xəstəliyi XXI əsrin epidemiyasına çevrilmək üzrədir. Hər il bu xəstəlikdən minlərlə ölüm halı baş verir. Bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanların sayının 2050-ci ilə qədər dünya üzrə 139 milyona çatacağı gözlənilir və vəziyyət həm xəstələr, həm də ona qulluq edənlər üçün ağırdır.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) məlumatına görə, Alzeymer xəstəliyi tez-tez XXI əsrin epidemiyası adlandırılır və dünyada 55 milyondan çox insan demensiya ilə yaşayır. Hər il dünyada minlərlə insan yaddaş itkisinə və ya beyin funksiyalarının pozulmasına səbəb olan tibbi vəziyyətə görə zamanla ölür.

ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinə (CDC) görə, Alzeymer xəstəliyi ən çox görülən demensiya növüdür.

Demensiya koqnitiv funksiyanın itirilməsi deməkdir. Bu itkinin ən çox görülən səbəbi beyində müəyyən maddələrin (əsasən amiloid və tau) yığılmasıdır- bunlar Alzeymer dəyişiklikləridir.

Xəstəliyə kişilərlə müqayisədə qadınlarda daha çox rast gəlindiyi məlumdur. Bunun bir çox potensial səbəbləri var. Müəyyən yaşdan sonra hormonal qorunmanın itirilməsi, gözlənilən ömür uzunluğu, əlavə genetik səbəblər və s.

Son illər bəzi müalicə növləri və dərmanlarla birlikdə dünyada daha çox xəstəliyin ilkin və ya orta mərhələsində olan xəstələr müalicə olunurlar.

Bu cür müalicələrə zehni gücləndirmə, danışma terapiyası, əmək terapiyası, art terapiya və fiziki məşqlər daxildir.

Alimlər gələcəkdə daha yaxşı terapevtik vasitələrin mövcud olacağına inanırlar. Bu, böyük bir ictimai sağlamlıq problemi olduğundan, demensiya tədqiqatlarına daha çox maliyyə ayrılır.

Onunla yaşamaq

Ümumiyyətlə, xəstəliyin üç mərhələsi var - erkən, orta və inkişaf etmiş. İrəli mərhələdə xəstələr ətraf mühitlə tamamilə ünsiyyət qura bilmirlər və onlara qayğı göstərənlərdən tam asılıdırlar. Belə xəstələrə baxmaq da ailələr üçün olduqca çətindir.

Nubar Süleymanova, “İki sahil”