10 noyabr 2020-ci il tarixli Üçtərəfli Bəyanat, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası və Qarabağ bölgəsindəki münaqişənin başa çatması ilə bağlı tarixi bir addımdır. Bu, yalnız hərbi qələbənin deyil, həm də siyasi iradənin, diplomatik mübarizənin və xalq birliyinin təcəssümüdür. Bu bəyanat, Azərbaycan dövlətinin müasir dövrdəki gücünü, həm də xalqın və dövlətin birliyini nümayiş etdirdi. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan, beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq, öz torpaqlarını işğaldan azad etməklə, həm də bölgədə yeni geosiyasi reallıqlar yaratmış oldu.
Bəyanatın imzalanması Azərbaycanın müstəqilliyini və ərazi bütövlüyünü qorumağa yönəlmiş güclü və ardıcıl siyasətinin nəticəsidir. Prezident İlham Əliyev, müharibə boyunca göstərdiyi liderliklə, həm döyüş meydanında, həm də diplomatik arenada Azərbaycanın iradəsini ortaya qoydu. Onun strateji yanaşması, həm də dünya siyasətində Azərbaycanın mövqeyinin möhkəmlənməsinə səbəb oldu. Hərbi qələbə ilə paralel olaraq, Azərbaycan beynəlxalq aləmdə öz haqqını və ərazi bütövlüyünü bərpa etdi, Ermənistan isə keçmişdəki işğalçı siyasətinin fiaskosunu yaşadı.
Azərbaycanın bu zəfəri təkcə hərbi müstəvidə deyil, həm də siyasi və diplomatik sahədə böyük uğurlara yol açdı. Ermənistanın işğalçı siyasətinə son qoyuldu və "Dağlıq Qarabağ" adlı separatçı struktura dair hər hansı bir hüquqi iddia artıq arxivə göndərildi. Üçtərəfli Bəyanatla, Qarabağ və ətraf rayonlar Azərbaycan Respublikasının ayrılmaz tərkib hissəsi kimi tanındı. Bu həm də o deməkdir ki, Azərbaycan bu münaqişədə yalnız hərbi üstünlük əldə etməklə kifayətlənmədi, həm də beynəlxalq hüquq və siyasi müstəvidə böyük bir zəfər qazandı.
Ən əhəmiyyətlisi isə, Azərbaycan xalqının bu qələbəyə olan dəstəyi və inamıdır. 44 günlük müharibə boyunca Azərbaycan xalqı, heç bir fərq qoymadan, dövlətinə, ordusuna böyük etimad və dəstək göstərdi. Bu, xalqın birliyinin, vətənpərvərliyinin və döyüş əzminin simvolu oldu. Azərbaycan ordusunun bu müharibədəki möhtəşəm təcrübəsi, həm də dünyanın müxtəlif hərbi dairələri tərəfindən öyrənilməkdədir. Azərbaycanın tətbiq etdiyi yeni nəsil müharibə taktikalı və operativ qərarları, dünya hərb tarixinə daxil olacaq şəkildə təhlil edilir. Bu da, Azərbaycan ordusunun yalnız öz ölkəsi üçün deyil, beynəlxalq aləmdə də müasir müharibə üsullarının tətbiqi sahəsində bir model olmasını göstərir.
Azərbaycanın diplomatik uğurları da diqqət çəkir. Prezident İlham Əliyev, həm Ermənistanla danışıqlarda, həm də beynəlxalq səviyyədə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü müdafiə edərkən, əzmkarlığını və liderlik keyfiyyətlərini nümayiş etdirdi. Bu, həm də regionda Azərbaycanın müstəqil siyasət yürütməkdə nə qədər güclü olduğunu göstərdi. Türkiyənin açıq və ardıcıl dəstəyi isə Azərbaycanın bu mübarizədəki mövqeyini daha da gücləndirdi və bölgədəki siyasi bərabərliklərə yeni bir müttəfiqlik və strateji yön verdi. Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri daha da möhkəmləndi və bu da gələcəkdə regionda yeni siyasi imkanlar yaradacaq.
Nəhayət, Azərbaycanın öz torpaqlarını işğaldan azad etməsi ilə yanaşı, regionda yeni iqtisadi və infrastruktur layihələrinin də təməli qoyuldu. Bu, Naxçıvanla Azərbaycanın əsas hissəsi arasında qurulacaq quru yolunun açılması ilə başlandı və regionda yeni nəqliyyat dəhlizlərinin formalaşması ilə nəticələnəcəkdir. Bu layihələr həm Azərbaycanın iqtisadi gücünü artıracaq, həm də regionun inkişafına böyük təsir göstərəcəkdir. Azərbaycan, təkcə işğaldan azad edilmiş əraziləri bərpa etməklə qalmır, həm də bu ərazilərdə yeni həyat və inkişaf yaratmaq üçün uzunmüddətli infrastruktur layihələri həyata keçirir.
Bu müharibənin nəticəsi, Azərbaycan dövlətinin və xalqının nə qədər mükəmməl təşkilatlanmış, mübariz və iradəli olduğunu bir daha sübut etdi. Azərbaycanın qazandığı bu qələbə təkcə hərbi və diplomatik sahədə deyil, həm də xalqın birliyi və gücündə özünü göstərdi. Azərbaycan, bu zəfərlə həm də özünü dünya siyasətində güclü bir dövlət kimi təsdiq etdi. Bu gün Azərbaycanın müstəqilliyi, ərazi bütövlüyü və suverenliyi daha da möhkəmlənib və gələcəkdə ölkənin inkişafı üçün böyük imkanlar açılıb. Bu tarixi zəfər, eyni zamanda, Azərbaycan xalqının böyük bir iradəyə və tarixi missiyaya sahib olduğunu bir daha bütün dünyaya göstərdi.
Hicran Hüseynova,
Milli Məclisin Komitə sədri, professor
