Azərbaycan xalqının tarixində dərin iz qoymuş, dövlətçiliyimizin qurucusu, müstəqil Azərbaycanın memarı və banisi — Ümummilli Lider Heydər Əliyevin xidmətləri sırasında Azərbaycan dilinin qorunması və inkişaf etdirilməsi xüsusi yer tutur. Onun dövlət dili siyasəti, milli kimliyin möhkəmləndirilməsi və azərbaycançılıq ideologiyasının əsas sütunlarından biri kimi, xalqımız üçün mühüm tarixi əhəmiyyətə malikdir.

Ulu Öndər Heydər Əliyev təkcə ölkənin siyasi və iqtisadi həyatını deyil, eyni zamanda milli dəyərlərini, ana dilini də dövlət quruculuğunun mərkəzinə gətirdi. Onun təşəbbüsü ilə hazırlanmış və 1995-ci ilin noyabrında ümumxalq səsverməsi ilə qəbul edilmiş Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, dövlətçiliyimizin hüquqi əsaslarını təsbit etməklə yanaşı, ana dilinin hüquqi statusunu da müəyyən etdi.

Heydər Əliyevin irəli sürdüyü əsas təklif ondan ibarət idi ki, Azərbaycan dili Konstitusiya səviyyəsində dövlət dili kimi təsbit edilsin. Bu, yalnız texniki və ya formal bir düzəliş deyildi. Bu addım milli özünüdərkin, mədəni müstəqilliyin və suveren dövlətçiliyin əsas simvollarından biri oldu. Konstitusiyanın 21-ci maddəsində açıq şəkildə qeyd olundu: “Azərbaycan Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan Respublikası Azərbaycan dilinin inkişafını təmin edir.”

Heydər Əliyevin bu təklifi iki mühüm məqsədə xidmət edirdi. Birincisi, ana dilinin dövlət səviyyəsində hüquqi qorunmasını təmin etmək, onun ictimai-siyasi, mədəni və elmi həyatdakı mövqeyini möhkəmləndirmək. İkincisi isə, sovet dövrünün mirası kimi cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrində dərin kök salmış rusdilli idarəçilik ənənəsini aradan qaldıraraq, milli dilin dövlət idarəçiliyi, təhsil, mətbuat və gündəlik həyatın bütün sahələrində bərqərar olunmasına şərait yaratmaq idi.

Heydər Əliyev üçün dil təkcə ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də milli kimlik, dövlət suverenliyi və mədəni müstəqillik rəmzi idi. O, dəfələrlə çıxışlarında vurğulayırdı ki, “Dil - xalqın ruhudur, millətin varlığının əsas göstəricisidir”. Onun təşəbbüsü ilə yalnız Konstitusiya ilə məhdudlaşmayan bir sıra fərman və qərarlar qəbul edildi, Azərbaycan dili müstəqil dövlət quruculuğunun ayrılmaz hissəsinə çevrildi.

Əgər biz bu təklifin tarixi əhəmiyyətini dəyərləndirsək, görərik ki, 1995-ci ildə irəli sürülmüş bu təşəbbüs milli şüurun möhkəmləndirilməsi istiqamətində strateji bir addım idi. O dövrdə dil məsələsinə bu cür diqqət göstərilməsi, Azərbaycan xalqının gələcək mədəni inkişafını, milli mənsubiyyət hissinin gücləndirilməsini və azərbaycançılıq ideologiyasının daha geniş yayılmasını təmin etdi.

Bu gün Azərbaycan dilinin dövlət statusunda azad və müstəqil şəkildə yaşaması, inkişaf etməsi, beynəlxalq aləmdə tanınması məhz Ulu Öndər Heydər Əliyevin uzaqgörən siyasətinin nəticəsidir. Onun dövlət dili ilə bağlı təklifi sadəcə bir hüquqi norma deyil, milli dəyərlərimizin, milli şüurumuzun və dövlətçiliyimizin əbədi yol xəritəsinə çevrildi.

Heydər Əliyevin bu sahədəki xidmətləri sübut edir ki, dil siyasəti bir dövlətin gələcəyini formalaşdıran əsas amillərdən biridir. Ana dili ilə bağlı irəli sürdüyü təklif isə xalqımızın milli birliyinin, suverenliyinin və mədəni irsinin qorunması üçün əvəzolunmaz töhfədir.

Ömər Bağırlı,
YAP Xətai rayon təşkilatı könüllüsü