22 avqust 2024 02:25
569

Planetimizin ən qeyri-adi məkanları - FOTOLAR

Bəzən yaşadığımız planetin nə qədər böyük və müxtəlif olduğunu unuduruq. Yer üzərində tamamilə qeyri-adi görünə bilən heyrətamiz yerlər var. Elə çaylar və mağaralar, göllər, daşlar və vulkanlar var ki, onlar “dünyanın möcüzələri” adlandırılmağa layiqdirlər. Bu yerlər bəzən turistlər arasında məşhur, bəzən əlçatmaz və son dərəcə təhlükəlidir. Bəzən alimlər üçün sirr olaraq qalır, bəzən də asanlıqla izah olunur. Ümumiyyətlə, planetimizin heyrətamiz guşələri həddindən artıq çoxdur.

Qaynayan çay

Amazon tropiklərində-Peruda 6,4 km uzunluğunda kiçik bir çay axır. Çayın 91°C temperaturda təbii qaynar suyu var. Adətən çaylar vulkanlarla qızdırılır. Lakin bura ən yaxın vulkan 700 km-dən yaxın olmayan ərazidə yerləşir. Suyun yerin altında geotermal fəaliyyətlə qızdırıldığı nəzəriyyəsi var və bu, unikal bir haldır. Çayı Peru tədqiqatçısı Andres Ruzo kəşf edib. Bu gün hətta unikal su anbarının ayrıca mühafizəsi layihəsi də var.

Hidrogen sulfid atmosferi ilə hərəkət edən mağara

Rumıniyanın cənub-şərqində işçilər təsadüfən son 500 min il ərzində dünyadan tamamilə təcrid olunmuş mağara aşkar ediblər. İçərisində kükürdlə doymuş su ilə bir göl var və atmosfer karbon qazı, metan və hidrogen sulfid ilə doymuşdur. Bu kükürd cəhənnəmində həyat var - 33 endemik növlərdir və hamısı gözsüzdür və mağara şəraitində yaşamağa və çoxalmağa qadirdir.

Hər şeyi daşa çevirən mağara

Britaniyanın Naresboro şəhərində əşyaları daşa çevirən mənbənin olduğu Ana Şipton mağarası var. Proses üç aydan beş aya qədər davam edir. Orada maraq üçün su altına oyuncaq ayı və ya velosiped buraxmaq istəyən turistlərin sayı inanılmaz dərəcədə çoxdur. Bir vaxtlar bulağın lənətləndiyinə inanılırdı. Lakin elm adamları daha real izahat tapdılar - onun suyu sadəcə minerallarla həddindən artıq doymuşdur.

Ən radioaktiv göl

Qaraçay gölü dünyanın ən radioaktiv gölüdür. Ən azı 26 noyabr 2015-ci ilə qədər belə idi. Həmin tarixdə gölü qaya və beton blokları ilə örtərək yox etdilər. Lakin o vaxta qədər Rusiyanın Çelyabinsk vilayətində 1951-ci ildən radioaktiv tullantıların saxlanması üçün istifadə edilən bu su anbarı ölümcül idi.

Casorzo cüt ağacı

İtaliyanın Pyemont şəhərində inanılmaz qoşa ağac - tut ağacının üstündə albalı ağacı var. Adətən belə hallar parazitizmlə izah olunur. Lakin bu deyil - hər iki bitki sağlam və tam ölçülüdür. Ola bilsin ki, tut ağacının zirvəsinə birtəhər yol tapan albalı toxumu onun boş gövdəsindən kök salıb torpağa çata bilib.

Katatumbo ildırımı

Venesuelanın qərbində Katatumbo çayının Maracaibo gölünə töküldüyü yerdə davamlı tufan baş verir. Daha doğrusu, demək olar ki, burada tufan əbədidir. Burada ildə 260 tufanlı gecə, gündə 10 saata qədər tufan və dəqiqədə 28 ildırım hadisəsi baş verir. Bu, ətrafdakı dağların forması ilə əlaqədar ola bilər. Dağlar isti küləkləri And dağlarının soyuq küləkləri ilə toqquşdurur. Bütün bunlar yaxınlıqdakı neft yatağından çıxan metanla birləşir.

Hokkaydo mavi gölü

Bu gölməçənin suyu fərqli bucaqlardan baxdıqda rəngini dəyişən unikal hala malikdir. Gölməçə 1988-ci ildə seldən qorunmaq üçün həmin ərazidə bənd tikiləndə yaranıb. Alimlər onun qeyri-adi rəngini suda alüminium hidroksid hissəciklərinin qarışığı ilə izah edirlər. Gölün suyu mavi rəngi adi sudan daha yaxşı əks etdirir.

Pensilvaniyada zəngli qayalar

Pensilvaniyada təpənin başında mənşəyi məlum olmayan qeyri-adi daşlarla dolu sahə var. Onları vuranda daha çox metal boruya bənzəyən səs çıxarırlar. Bu fenomenin səbəbi tam məlum deyil.

Mavi neon lavalı vulkan

İcen vulkanı mavi rəngli lava püskürür. Şərqi Yavada yerləşən vulkan görənləri heyran edir. Zəhərlənmənin qarşısını almaq üçün alimlər və fotoqraflar vulkanı ziyarət edərkən qaz maskaları taxırlar, lakin yenə də mütəmadi olaraq fenomeni müşahidə etməyə gəlirlər.

Nubar Süleymanova, “İki sahil”