Azərbaycanın Vətən müharibəsindən ötən dövr ərzində göstərdiyi davamlı sülh təşəbbüsləri və etdiyi çağırışlar bu il bəhrəsini verməyə başlayıb. Şübhəsiz, sərhədlərin delimitasiyası, hətta demarkasiyası prosesinin başlanması, 1990-cı və 1992-ci illərdə işğal edilmiş Qazax rayonunun dörd kəndinin qaytarılması aprelin 19-da Azərbaycanla Ermənistan arasındakı anlaşmanın müsbət nəticəsidir. Bu, bir daha sübut edir ki, Bakı və İrəvan istənilən xarici oyunçunun “vasitəçilik xidməti”ndən yararlanmadan öz aralarında bütün problemləri həll edə bilərlər. Bu mənada iki ölkə arasında bir-birinin suverenliyinə, ərazi bütövlüyünə hörmət əsasında münasibətlərin normallaşması ilə bağlı davam edən səylər regionda gözlənilən dayanıqlı sülh və sabitliyə ümid yaradır. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Ermənistan xarici işlər nazirinin müavini Vaan Kostanyan “24News” portalına müsahibəsində bildirib ki, Ermənistan və Azərbaycan arasında mümkün sülh müqaviləsi ilə bağlı müəyyən fikir ayrılıqları qalmaqdadır, lakin sənədin mətninin razılaşdırılması işləri davam etdirilir.
BMT də Azərbaycanla Ermənistan arasında normallaşma prosesini diqqətlə izləyir. Üstəlik, bu günlərdə sözügedən qurumun Baş katibi Antonio Quterreş tərəfləri sərhədin qalan hissələrinin delimitasiyası və demarkasiyasını davam etdirməyə və münasibətlərin tam normallaşmasına nail olmaq üçün geridə qalan bütün ikitərəfli məsələləri həll etməyə çağırıb: “Hazırda Azərbaycanın və Ermənistan sülh sazişi üzərində işləməyə davam etməsi ümidvericidir. Biz ümid edirik ki, xarici işlər nazirlərinin mayın 10-11-də Almatıda keçirilmiş görüşü yerdə qalan məsələlərin həllinə yönəlmiş konstruktiv təmaslarla davam edəcək”.
Cənubi Qafqazda, daha doğrusu Ermənistanda kənar qüvvələrin dirijorluğu ilə siyasi qarşıdurmalar isə səngimir ki, səngimir. Bununla da “böyük güclər” ən müxtəlif bəhanə və üsullarla sonuncu addımı atmağa, daha doğrusu, sülh prosesinə nöqtə qoymağa mane olmağa çalışırlar. İndi də həmin qüvvələr kilsəni irəli veriblər. Mayın 26-da keşiş Baqrat Qalstanyanın rəhbərliyi ilə İrəvanda növbəti mitinqin keçiriləcəyi də gözlənilir. Şübhəsiz, bütün bunlar Azərbaycana təzyiq vasitəsidir. Amma görünən odur ki, belə aksiyalarla Ermənistanla Azərbaycan arasında başlanan və artıq geridönməz şəkil alan delimitasiya və demarkasiya prosesini dayandırmaq mümkün olmayacaq. Rəsmi Bakı öz haqq yolunda irəliləməkdə davam edir və bölgədə sülhün tam bərqərar olmasında israrlıdır.
Bu məqamda Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın aşağıdakı fikrini xatırlatmaq yeriənə düşər: “Azərbaycanlı qardaşlarımız sülh istəyən tərəf olduqlarını dəfələrlə nümayiş etdiriblər və biz Ermənistan rəhbərliyindən də eyni münasibəti gözləyirik”. Mayın 20-də Prezident İlham Əliyev ilə telefon danışığında Ərdoğan bölgədə təmin olunacaq ədalətli və davamlı sülhün həm Azərbaycan, həm Ermənistan, eləcə də bölgə ölkələri üçün yeni bir mühit yaradacağını vurğulayıb.
Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenkonun bildirdiyi kimi, hazırkı şəraitdə məhz Azərbaycan regionu nəzarətdə saxlamağa qadirdir. Bütün bunlar isə o deməkdir ki, Azərbaycan, onun rəhbəri bütün Qafqazdakı vəziyyətə cavabdehdir: “Zaman Sizi seçib, bizdə belə deyirlər və Siz lider olaraq Qafqaz regionuna görə məsuliyyət daşıyırsınız”. Şübhəsiz, bu, Prezident İlham Əliyevin xalqımız qarşısında tarixi xidmətlərinin ədalətli etirafı olmaqla yanaşı, həm də region ölkələrinin əmin-amanlıq və sülh şəraitində yaşaması naminə dövlətimizin başçısının ortaya qoyduğu qətiyyətli siyasi mövqeyə hörmətin ifadəsidir.
Bütün bunlardan belə qənaətə gəlmək olar ki, artıq Cənubi Qafqazda əsas oyunçunun Azərbaycan olduğunu bütün dünya yaxşı anlayır. Rəsmi Bakı da diplomatik gedişləri ilə bölgəni qarışdırmaq məqsədilə dəridən-qabıqdan çıxanları, xüsusilə Fransanı dəf etməyə, daha doğrusu, qeyri-region ölkələrinin regionda proseslərə müdaxiləsinə imkan verməməyə çalışır. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, bir neçə gün öncə Prezident İlham Əliyev Araz çayı üzərində inşa edilmiş “Xudafərin” hidroqovşağının istismara verilməsi və “Qız Qalası” hidroqovşağının açılış mərasimində bu məsələdən söz açaraq bildirmişdir ki, bölgənin inkişafı bölgədəki ölkələrdə yaşayan xalqların iradəsi ilə təmin olunmalıdır. Bölgə ilə bağlı məsələyə qeyri-regional ölkələrinin müdaxiləsi qəbuledilməzdir. Bütün bunlar isə bir daha təsdiq edir ki, bölgədə sülhü təmin edəcək siyasi iradə ortaya qoyan Azərbaycanın təklif, təşəbbüs və səyləri tezliklə öz məntiqi nəticəsini verəcək və son otuz ildə planetin ən həssas qaynar nöqtələrindən biri sayılan Cənubi Qafqazda davamlı sülhə nail olunacaq.
Qvami Məhəbbətoğlu, “İki sahil”
