Amnistiya institutu müasir hüquqi dövlətlərin humanizm prinsiplərinə söykənən mühüm mexanizmlərindən biridir. Azərbaycan Respublikasında bu institutun tətbiqi dövlətin hüquq siyasətində insan amilinə, sosial ədalətə və cəmiyyətin sağlamlaşmasına verilən önəmin bariz göstəricisidir. Prezident İlham Əliyevin amnistiya təşəbbüsləri məhz bu baxımdan hüquqi və sosial baxımdan xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına uyğun olaraq amnistiya aktları Milli Məclis tərəfindən qəbul edilir. Lakin bu aktların təşəbbüsü, konseptual çərçivəsi və siyasi-fəlsəfi əsası bilavasitə Prezident İlham Əliyevin humanist dövlətçilik yanaşmasına söykənir. Amnistiya aktları, adətən, az ağır və orta ağır cinayətlərə görə məhkum edilmiş şəxslərə şamil olunur, cəzanın tam və ya qismən çəkilməsindən azad etmə, yaxud cəzanın yüngülləşdirilməsi ilə nəticələnir.

Bu təşəbbüslər hüquqi baxımdan bir neçə mühüm funksiyanı yerinə yetirir. Belə ki, cinayət-hüquq siyasətində diferensial və çevik yanaşmanı təmin edir, cəzanın yalnız cəzalandırma deyil, islah və yenidən cəmiyyətə inteqrasiya məqsədi daşıdığını təsdiqləyir, penitensiar sistemdə yükün azaldılmasına və hüquqi tarazlığın qorunmasına xidmət edir.

Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə irəli sürülən amnistiya aktları hüquqi dövlət prinsipinə zidd olmayaraq, məhkəmə qərarlarının legitimliyini şübhə altına almadan, humanist korrektiv mexanizm kimi çıxış edir.

Amnistiya təşəbbüslərinin sosial əhəmiyyəti daha geniş və çoxşaxəlidir. İlk növbədə, bu addımlar cəmiyyətə dövlətin mərhəmətli və sosial məsuliyyət daşıyan obrazını təqdim edir. Azadlığa buraxılan şəxslərin ailələrinə qovuşması, sosial münasibətlərin bərpası, onların normal həyata dönüşü cəmiyyətin ümumi mənəvi mühitinə müsbət təsir göstərir.

Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi dövründə amnistiya aktlarının xüsusilə müəyyən sosial kateqoriyalara — qadınlara, azyaşlı övladı olanlara, yaşlılara, əlilliyi olan şəxslərə şamil edilməsi dövlət siyasətində sosial ədalət və fərdi yanaşma prinsipinin əsas götürüldüyünü nümayiş etdirir. Bu, cəmiyyətə açıq mesajdır: dövlət səhv etmiş, lakin islah olunmaq potensialı olan insanlara ikinci şans verməyə hazırdır.

Prezident İlham Əliyevin amnistiya təşəbbüsləri onun ümumi idarəetmə fəlsəfəsinin — güclü dövlət, sosial rifah və humanizm vəhdətinin tərkib hissəsidir. Bu yanaşma bir tərəfdən qanunun aliliyini qoruyur, digər tərəfdən isə cəmiyyətin sosial-mənəvi sağlamlığını prioritet elan edir.

Amnistiya aktları həm də ictimai barışın möhkəmlənməsinə, hüquq-mühafizə orqanları ilə vətəndaşlar arasında etimadın artmasına xidmət edir. Cəmiyyət anlayır ki, dövlət yalnız cəzalandıran deyil, eyni zamanda bağışlayan, islah edən və sosial reinteqrasiyanı dəstəkləyən mexanizmlərə malikdir.

Prezident İlham Əliyevin amnistiya təşəbbüsü Azərbaycan dövlətinin hüquqi və sosial siyasətində mühüm yer tutur. Bu təşəbbüslər humanizm, sosial ədalət və hüquqi tarazlıq prinsiplərinin real təzahürü kimi çıxış edir. Amnistiya aktları cəmiyyətin sağlamlaşmasına, minlərlə ailənin sevincinə, dövlət-vətəndaş münasibətlərinin möhkəmlənməsinə xidmət etməklə, müasir və məsuliyyətli dövlətçilik modelinin ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu bir daha təsdiqləyir.

Əminə Ağazadə

Milli Məclisin deputatı