Efiopiya çərşənbə axşamı Afrikanın ən böyük su elektrik bəndini rəsmi olaraq açıb. Bu layihə milyonlarla efiopiyalını elektrik enerjisi ilə təmin edəcək, həmçinin Nil çayının Misirin aşağı axını ilə bağlı ziddiyyətləri dərinləşdirəcək.
“İki sahil” xəbər verir ki, 120 milyon əhalisi olan Afrika qitəsinin ikinci ən böyük ölkəsi olan Efiopiya Nil çayının qolunda 5 milyard dollar dəyərində olan Böyük Hıdas Renessans Su Anbarını (GERD) iqtisadi inkişaf ambisiyalarının mərkəzi hesab edir.
“Reuters” xəbər verir ki, tikintisinə 2011-ci ildə başlanılan bəndin son nəticədə istehsal gücünün iki fəaliyyət göstərən turbin sayəsində 750 MVt-dan 5150 MVt-a çatacağı gözlənilir. Efiopiyanın Baş naziri Abiy Əhməd bildirib ki, ölkə bu enerjidən efiopiyalıların elektrik enerjisinə çıxışını yaxşılaşdırmaq və artıq enerjini regiona ixrac etmək üçün istifadə edəcək.
Bununla belə, Efiopiyanın aşağı axınındakı qonşuları layihəni narahatlıqla izləyirlər.
1960-cı illərdə Nil çayı üzərində özünün Asuan yüksək bəndini inşa edən Misir GERD-nin quraqlıq zamanı ölkənin su təchizatını məhdudlaşdıra biləcəyindən və yuxarıdakı digər bəndlərin tikintisinə səbəb ola biləcəyindən qorxur. Ölkə əvvəldən bəndin Britaniya müstəmləkəçiliyi dövründən qalan su müqavilələrini pozduğunu və ekzistensial təhlükə yaratdığını iddia edərək, qəti şəkildə ona qarşı çıxıb. Təxminən 108 milyon əhalisi olan Misir şirin suyun təxminən 90 faizini Nil çayından alır. Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Tamim Xəlləf bazar ertəsi “Reuters” agentliyinə bildirib ki, Qahirə Mavi Nildəki hadisələri yaxından izləyir və “Misir xalqının maraqlarını qorumaq üçün bütün lazımi tədbirləri görmək hüququndan istifadə edəcək”.
Sudan da Misirin bəndin doldurulması və istismarı üçün qanuni qüvvəyə malik müqavilələr çağırışlarına qoşulub, lakin bu ölkə daşqınların daha yaxşı idarə olunmasından və ucuz enerjiyə çıxışdan faydalana bilər.
İyul ayında Efiopiyanın Baş naziri parlamentdə demişdi: “Renessans bəndi təhlükə deyil, ortaq bir fürsətdir. Bu obyektin istehsal edəcəyi enerji və gətirəcəyi inkişaf təkcə Efiopiya üçün faydalı olmayacaq”.
Müstəqil tədqiqatlar göstərir ki, beş il ərzində rütubətli mövsümlərdə qismən əlverişli yağıntılar və su anbarının ehtiyatla doldurulması sayəsində indiyədək aşağı axınlarda heç bir ciddi pozuntu qeydə alınmayıb.
