Azərbaycan - Çin münasibətlərində Bəyannamənin imzalanması, iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə əməkdaşlığın inkişafında mühüm mərhələ sayılır. Bu cür sənədlər adətən iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın dərinləşdirilməsini, qarşılıqlı maraqlara əsaslanan əməkdaşlığın genişləndirilməsini və beynəlxaql platformalarda birgə fəaliyyətin gücləndirilməsini nəzərdə tutur.

Əgər konkret bir Bəyannaməni nəzərdə tutursunuzsa ( məsələn, 2024-cü ildə və ya başqa bir tarixdə imzalanmış başqa bir sənəd), onun adı, imzalanma tarixi və məzmunu haqqında dəqiq məlumat verməyiniz daha dəqiq cavab verməyə kömək edər. Amma ümumi kontekstdə qeyd edə bilərik ki:

-Azərbaycan və Çin arasındakı münasibətlər son illərdə daha da möhkəmlənib.

-Çin “Bir Kəmər, bir Yol” təşəbbüsü çərçivəsində Azərbaycanı mühüm tranzit ölkə kimi göstərir.

-Diplomatik münasibətlərin 30 illiyi münasibətilə də bir sıra sənədlər imzalanmışdı.

Azərbaycan - Çin münasibətlərində yeni səhifənin açılması aşağıdakı istiqamətlərdə özünü göstərir:

1. Siyasi əməkdaşlığın dərinləşməsi- Bəyannamə iki ölkənin suverenliyi, ərazi bütövlüyü və daxili işlərinə qarışmamaq prinsipləri əsasında əlaqələri daha da möhkəmləndirməsini əks etdirir.

2. İqtisadi və ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi – Çin Azərbaycanın qeyri-neft sektoruna, xüsusilə də logistika, nəqliyyat və kənd təsərrüfatı sahələrinə investisiya yatırtmaqda maraqlıdır. Bəyannamə bu sahələrdə yeni layihələrə yol aça bilər.

3. “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsü çərçivəsində əməkdaşlıq – Azərbaycan bu təşəbbüsdə mühüm tranzit ölkə kimi iştirak edir. Yeni sənəd bu əməkdaşlığın daha da dərinləşməsini təmin edə bilər.

4. Mədəni və humanitar münasibətlər – Təhsil, mədəniyyət mübadiləsi, turizm və gənclər sahəsində əməkdaşlıq da günişlənir.

5. Beynəlxalq təşkilatlarda qarşılıqlı dəstək – Bəyannamədə tərəflərin BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində bir – birini dəstəkləməyə davam edəcəyi vurğulana bilər.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Çinin Sinxua agentliyinə verdiyi müsahibədə bildirmişdir.

Ötən il iyulun 3-də Astanada keçirilən Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının sammiti çərçivəsində “Azərbaycan Respublikası ilə Çin Xalq Respublikası arasında strateji tərəfdaşlığın qurulması haqqında Birgə Bəyannamə” qəbul olundu. Bəyannamədə xüsusi olaraq qeyd edildi ki, 1992-ci il aprelin 2-də diplomatik münasibətlərin qurulduğu andan sonra ikitərəfli əməkdaşlığımız bir çox səmərəli nəticə verib. Bununla yanaşı, biz razılaşdıq ki, əməkdaşlığı gələcəkdə də genişləndirək, beynəlxalq məsələlərdə qarşılıqlı fəaliyyəti möhkəmləndirək, iki ölkənin ümumi maraqlarını birlikdə müdafiə edək, həmçinin regional və qlobal sülh, sabitlik və inkişaf fəaliyyətini birgə təşviq edək.

Birlikdə bəyan etdik ki, bizim strateji tərəfdaşlığımız qarşılıqlı hörmət, bərabərlik, etimad, qarşılıqlı dəstək, qarşılıqlı fayda və əməkdaşlıq kimi ikitərəfli münasibətlərin əsas prinsipləri üzərində qurulacaq. Birgə Bəyannamədə, həmçinin təsdiq etdik ki, biz bir-birinin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə layiqli hörmətlə yanaşan, daxili işlərə qarışmamaq və dinc yanaşı yaşamaq prinsiplərindən irəli gələn müstəqil xarici siyasət yürüdən vacib və etibarlı tərəfdaşlarıq.

Hesab edirəm ki, bizim Astanadakı görüşümüz və onun yekunlarına dair qəbul edilən Birgə Bəyannamə tarixi hadisədir və Azərbaycan-Çin münasibətlərində yeni səhifə açır. ÇXR-in Sədri Si Cinpin ilə ikitərəfli görüş əsnasında çıxışımda qeyd etdim ki, qəbul olunan Bəyannamə ÇXR və Azərbaycanı rəsmi strateji tərəfdaşlara çevirir və bu, böyük nailiyyət, böyük məsuliyyətdir. Astanada görüşümüz zamanı mən Çinə dövlət səfərinə dəvət olundum və bu dəvəti məmnunluqla qəbul etdim. Mən də ÇXR-in Sədrini onun üçün uyğun olan vaxtda ölkəmizə səfərə dəvət etdim. İnanıram ki, yüksək səviyyədə belə səfərlər mübadiləsi dövlətlərarası münasibətlərimizin dərinləşməsi prosesinə əlavə impuls verəcək.

Ölkələrimiz arasında qarşılıqlı maraq doğuran bütün sahələrdə əməkdaşlığın inkişafına xüsusi əhəmiyyət veririk və ikitərəfli münasibətlərin dərinləşməsini Azərbaycanın xarici siyasətinin mühüm istiqamətlərindən biri kimi qiymətləndiririk. Bu gün əminliklə demək olar ki, münasibətlərimiz çox müsbət dinamikaya malikdir. 2024-cü ildə hökumət və parlamentin yüksəkvəzifəli üzvləri, nazirliklərin və idarələrin, Baş Prokurorluğun rəhbərləri, həmçinin Prezident Administrasiyasının və Yeni Azərbaycan Partiyasının mərkəzi aparatının rəsmi nümayəndələri Çində səfərdə olublar.

Ötən il Çinin Xalq Siyasi Məşvərət Şurasının Ümum-Çin Komitəsi sədrinin müavini və Çinin Xarici Ölkələrlə Dostluq Cəmiyyətinin sədri Azərbaycana səfər ediblər. ÇXR Baş nazirinin müavininin BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyasında – COP29-da iştirakı əlamətdar hadisə oldu. Bu tədbirdə 196 dövlətin, 150 beynəlxalq təşkilatın və BMT strukturlarının, həmçinin təxminən 2 min QHT-nin nümayəndələri iştirak etdilər. İnkişaf etməkdə olan ölkələrə iqlim maliyyəsinin ayrılması, İtki və Zərər Fondunun fəaliyyətə başlaması, həmçinin Paris Sazişinin 6-cı maddəsinin tam reallaşdırılması COP29 çərçivəsində qəbul edilən mühüm qərarlardır.

Azərbaycan COP29-a sədrliyi çərçivəsində iqlim fəaliyyəti və dayanıqlı inkişaf arasında əlaqəni əhatə edən 14 qlobal təşəbbüslə çıxış etdi və onlar geniş beynəlxalq dəstək aldılar. Əldə olunan razılaşmalar, dəstəklənən təşəbbüslər və qəbul edilən qərarlar bəşəriyyətin gələcəyi və dünyanın iqlim gündəliyi üçün müstəsna əhəmiyyətə malikdir.

Dünya ictimaiyyəti üçün belə bir mühüm tədbirdə Azərbaycana qarşı bəzi Qərb dairələri tərəfindən genişmiqyaslı əsassız təzyiq və boykot kampaniyalarına baxmayaraq, biz bir daha güclü siyasi iradə və peşəkarlıq nümayiş etdirdik ki, bu da konfransı yüksək səviyyədə keçirməyə, tarixi nəticələr əldə etməyə və çoxtərəfli danışıqlarda əsl sıçrayışa imkan verdi. Fürsətdən istifadə edərək, fəal iştirakına və iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal səylərə qiymətli töhfəsinə görə Çinin nümayəndə heyətinə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm.

Aygün Əliyeva,
YAP Xətai rayon təşkilatının General Şıxlinski 56/2 ünvanı ərazi partiya təşkilatının üzvü