Prezident İlham Əliyevin 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş əraziləri üzrə şəhər günləri təsis edilib. Sözügedən Sərəncama əsasən, 17 oktyabr - Füzuli Şəhəri Günü kimi müəyyən olunub.

2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycan Ordusu Füzuli şəhərini və rayonun bir çox kəndini erməni işğalından azad edərək 27 illik işğala son qoydu. Bu hadisə Azərbaycanın hərbi uğuru və ərazi bütövlüyünün bərpasında mühüm addımlardan biri oldu. Füzuli şəhəri strateji mövqeyi və Qarabağ problemi zamanı baş verən ağır döyüşlər səbəbilə həm hərbi, həm də simvolik əhəmiyyətə malik idi.

Bu şəhərin azad olunması Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizəsində vacib bir mərhələ oldu və xalqın qələbə ruhunu daha da yüksəltdi. Hər il 17 oktyabr tarixində Füzuli şəhərinin işğaldan azad edilməsinin ildönümü Azərbaycan xalqı tərəfindən qeyd olunur və bu gün milli birliyin, qürurun və qəhrəmanlığın rəmzinə çevrilib. Azadlığa qovuşan Füzuli şəhəri, hazırda genişmiqyaslı bərpa və yenidənqurma işlərinin mərkəzindədir, bu da Qarabağın dirçəlişi deməkdir.

Füzuli azad edilmiş rayonlar arasında minaların sayına görə ən çox çirkləndirilmiş rayondur. İlkin hesablamalara görə, rayonda yüz mindən çox mina basdırılıb. Rəsmi İrəvan törətdiyi vandalizm aktları və hərbi cinayətlərinə görə məsuliyyət daşımalıdır. Erməni hərbi birləşmələrinin təxribatı nəticəsində mülki əhaliyə, dövlət əmlakına, infrastruktur obyektlərinə, habelə sahibkarlıq subyektlərinə dəyən ziyanın qiymətləndirilməsi üçün bütün lazımi tədbirlər görülür. Dağıntı və ziyanın müəyyənləşdirilməsi üçün yaradılan işçi qrupu tərəfindən qiymətləndirmə işləri aparılır. Yerli və xarici ekspertlərin iştirakı ilə aparılan bu işlər nəticəsində erməni vandalizminə adekvat qiymət veriləcək.

Füzuli rayonu işğaldan azad edildikdən sonra burada genişmiqyaslı yenidənqurma və inkişaf dövrü başladı. Bu rayon Azərbaycanın Qarabağ regionunun bərpa və inkişaf planlarının mərkəzində dayanır. Hökumət bu ərazilərdə müasir infrastrukturun yaradılması, sosial və iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsi ilə rayonu sürətlə dirçəltməyə yönəlmiş addımlar atır.

İlk növbədə, işğal dövründə dağıdılmış Füzuli şəhəri və kəndləri yenidən qurulma mərhələsinə keçdi. 2021-ci ilin oktyabr ayında istifadəyə verilən Füzuli Beynəlxalq Hava Limanı regionun dünyaya açılan qapısı olaraq mühüm bir addım oldu. Bu hava limanı Qarabağ və Şərqi Zəngəzurun iqtisadi potensialının inkişaf etdirilməsi və turizm axınının təmin edilməsi üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Füzuli şəhəri və digər kəndlərdə yaşayış binaları, sosial obyektlər, məktəblər, xəstəxanalar tikilir. Eyni zamanda, geniş yol şəbəkəsi qurulur ki, bu da Füzulini Azərbaycanın digər rayonları və strateji əhəmiyyətli Qarabağ bölgəsi ilə birləşdirir. “Ağıllı kənd” və “ağıllı şəhər” konsepsiyası əsasında qurulan yeni layihələr müasir texnologiyalar və dayanıqlı enerji həllərini özündə birləşdirir.

Füzuli rayonu zəngin təbii sərvətləri və məhsuldar torpaqları ilə tanınır. İşğaldan sonra bu torpaqlarda kənd təsərrüfatı bərpa edilir, müasir təsərrüfatlar və aqroparklar qurulur. Bölgədə üzümçülük, taxılçılıq, bağçılıq kimi ənənəvi kənd təsərrüfatı sahələri inkişaf etdirilir. Füzuli iqtisadi mərkəz kimi də regionda öz yerini tutmaqdadır, bu da əhalinin məşğulluğunu artırmaq və yerli iqtisadiyyatı dirçəltmək üçün mühüm rol oynayır.

Füzulidə həyatın yenidən qurulması təkcə infrastruktur və iqtisadiyyatla məhdudlaşmır. Məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına qayıtması, şəhərin və kəndlərin yenidən məskunlaşdırılması prosesinə start verilib. Bu da Füzulinin gələcəkdə həm sosial, həm də mədəni baxımdan yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymasına şərait yaradır.

Azad olunmuş Füzuli rayonu həm də tarixi və təbiət turizmi üçün geniş potensiala malikdir. Qarabağın mədəniyyət irsi, o cümlədən qədim abidələr və təbii mənzərələr turistlər üçün cəlbedici olacaq. Füzulinin strateji mövqeyi, onu Qarabağın mərkəzi hissəsi üçün bir turizm qovşağına çevirmək potensialına sahibdir.

Füzulinin yeni inkişaf dövrü Qarabağ və Şərqi Zəngəzur bölgəsinin bərpa prosesi ilə sıx bağlıdır. Bu rayon sosial-iqtisadi və strateji baxımdan ölkənin ərazi bütövlüyünün möhkəmləndirilməsi və bölgənin gələcək inkişafının əsas dayaqlarından biri kimi yüksəlişdədir.

Məşhur Məmmədov,
​Milli Məclisin deputatı