2025-ci il oktyabrın 21-də Astanada Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev və Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Qasım-Comərt Tokayevin iştirakı ilə keçirilmiş rəsmi mərasim çərçivəsində iki ölkə arasında mühüm sənədlərin mübadiləsi həyata keçirilmişdir. Bu sənədlər Azərbaycan–Qazaxıstan münasibətlərinin çoxşaxəli inkişafına, iqtisadi, hüquqi, humanitar və texnoloji əməkdaşlığın yeni mərhələyə keçməsinə zəmin yaratmışdır. 

İmzalanmış sənədlər arasında “Azərbaycan Respublikası və Qazaxıstan Respublikası arasında Strateji Tərəfdaşlıq və Müttəfiqlik Münasibətləri haqqında Müqavilənin imzalanmasının 20 illiyi münasibətilə Birgə Bəyanat”, “Energetika sahəsində Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Saziş”, “Sənaye mülkiyyətinin mühafizəsi sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş” və bir sıra Anlaşma Memorandumları xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bundan əlavə, rəqəmsal inkişaf, daxili işlər, səhiyyə, statistika və rəqabət siyasəti sahələrində də əməkdaşlıq sənədləri imzalanmışdır.

Bu sənədlərin imzalanması Azərbaycan və Qazaxıstan arasında münasibətlərin sistemli, davamlı və strateji əsasda inkişaf etdiyini nümayiş etdirir. Hər iki dövlət arasında əlaqələr təkcə enerji və nəqliyyat sahələrini deyil, həm də yeni dövrün tələblərinə uyğun olan rəqəmsal transformasiya və süni intellekt sahələrini əhatə edir.  Energetika sahəsində strateji əməkdaşlıq haqqında saziş, regionun enerji təhlükəsizliyinin təminində və resursların səmərəli istifadəsində mühüm əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycanın Xəzər dənizi vasitəsilə enerji tranzitində oynadığı rol Qazaxıstan üçün də yeni imkanlar açır. Bu saziş enerji infrastrukturunun qarşılıqlı əlaqələndirilməsinə, həmçinin yaşıl enerji texnologiyalarının tətbiqinə şərait yaradır.
Sənaye mülkiyyəti və innovasiya sahəsində imzalanan sazişlər isə elmi-texnoloji tərəfdaşlığın inkişafını dəstəkləyir. Bu, hər iki ölkənin iqtisadiyyatında rəqabət qabiliyyətinin artırılması, innovasiya mədəniyyətinin formalaşması və yeni sənaye strategiyalarının tətbiqini stimullaşdırır. Rəqəmsal iqtisadiyyat, e-hökumət və rəqəmsal xidmətlər sahəsində əməkdaşlıq regionda texnoloji tərəqqinin güclənməsinə yönəlmiş addımlardır.

Azərbaycan–Qazaxıstan əlaqələrinin dərinləşməsi həm də türk dünyası çərçivəsində inteqrasiyanın genişlənməsinə təkan verir. Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində həyata keçirilən iqtisadi, logistika və mədəni layihələr bu əməkdaşlığa əlavə dəyər qazandırır. İmzalanmış sənədlər göstərir ki, Bakı və Astana yalnız ikitərəfli münasibətləri deyil, həm də bütün türk coğrafiyasının inteqrasiyasını strateji hədəf kimi müəyyənləşdirmişdir.

Bununla yanaşı, daxili işlər, səhiyyə və statistika sahələrində imzalanmış sənədlər dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsinə, sosial siyasətin optimallaşdırılmasına və məlumat mübadiləsinin gücləndirilməsinə xidmət edir. Bu əməkdaşlıq dövlətlər arasında etimad mühitini daha da möhkəmləndirir və sosial-iqtisadi inkişafın idarəedilməsi üçün yeni imkanlar yaradır.

İmzalanmış sənədlərin hər biri yalnız formal diplomatik sənəd deyil, praktiki məzmun daşıyır. Onların icrası regionun inkişafına birbaşa təsir göstərən amil olacaqdır. Hər iki dövlətin iqtisadi siyasətində bu sazişlərin reallaşdırılması prioritet istiqamətlərdən birinə çevriləcəkdir. Məsələn, energetika və nəqliyyat sahəsində əməkdaşlıq Orta Dəhlizin inkişafına, Xəzər nəqliyyat infrastrukturunun genişlənməsinə və tranzit potensialının artmasına xidmət edəcəkdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev bu sənədlərin imzalanmasını iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlığın təbii davamı kimi qiymətləndirmişdir. Onun vurğuladığı kimi, Azərbaycan və Qazaxıstan arasındakı münasibətlər “birmənalı olaraq qarşılıqlı etimada, ortaq tarixi, mədəni və mənəvi dəyərlərə” əsaslanır. Bu, həm də iki dövlətin ortaq maraqlarının qlobal səviyyədə uzlaşmasını təmin edən mühüm amildir.
Qazaxıstan Prezidenti Qasım-Comərt Tokayev də bəyan etmişdir ki, Azərbaycanla əməkdaşlıq Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqaz regionlarının sabitliyi və inkişafı üçün mühüm strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu baxımdan, imzalanmış sənədlər təkcə iki ölkənin münasibətlərini deyil, həm də regional inteqrasiyanın dərinləşməsini təmin edən fundamental hüquqi baza kimi çıxış edir.
Sənədlərin icrası mərhələsində qarşıya çıxacaq əsas vəzifələrdən biri koordinasiyalı fəaliyyətin təmin edilməsidir. Hər iki dövlətin hökumət strukturları arasında daimi dialoqun qorunması, müştərək işçi qruplarının yaradılması və konkret fəaliyyət planlarının hazırlanması bu məqsədə xidmət etməlidir. Bu, sazişlərin real iqtisadi və sosial nəticələrə çevrilməsini təmin edəcəkdir.
Nəticə etibarilə, 2025-ci ilin oktyabrında imzalanmış sənədlər Azərbaycan–Qazaxıstan münasibətlərində yeni mərhələnin əsasını qoymuşdur. Bu mərhələ qarşılıqlı fayda, iqtisadi diversifikasiya, enerji təhlükəsizliyi və innovasiyaların inkişafı kimi prioritetləri birləşdirir. Həmçinin bu sənədlər Geniş Avrasiya məkanında sabitliyin, dayanıqlı tərəfdaşlığın və inteqrasiya proseslərinin möhkəmlənməsinə yönəlmişdir.
Azərbaycan və Qazaxıstanın bu istiqamətdə atdığı addımlar, Türk Dövlətləri Təşkilatı çərçivəsində ortaq strateji xəttin formalaşmasına, regionda sülh və sabitliyin möhkəmlənməsinə, iqtisadi əlaqələrin genişlənməsinə xidmət edir. İmzalanmış sənədlər yalnız bu günün siyasi aktı deyil, gələcəyin Avrasiya məkanında formalaşacaq yeni əməkdaşlıq modelinin təməlidir.

Zümrüd Əliyeva,
YAP Xətai rayon təşkilatının fəalı