Azərbaycan Respublikası və Gürcüstan, Qafqaz regionunda yerləşən iki qonşu dövlət olaraq, tarixi, mədəni və strateji baxımdan sıx əlaqələrə malikdir. İki ölkə arasında münasibətlərin tarixi kökləri qədim dövrlərə gedib çıxır və bu münasibətlər zamanla müxtəlif mərhələlərdə dəyişikliklərə məruz qalmışdır. Hazırda Azərbaycan və Gürcüstan arasındakı münasibətlər dostluq və strateji tərəfdaşlıq prinsipləri üzərində qurulmuşdur.

Tarixi Bağlar

Azərbaycan və Gürcüstan arasındakı ilk münasibətlər hələ qədim dövrlərdə formalaşmışdır. Qafqaz regionunun İpək Yolu üzərində yerləşməsi, hər iki xalqın ticarət əlaqələrini inkişaf etdirməsinə şərait yaratmışdır. Bu dövrdə xalqlar arasında mal mübadiləsi, mədəni təsir və əməkdaşlıq mövcud idi. Gürcüstan və Azərbaycan əraziləri, xüsusilə Albaniya və İberiya dövlətləri vasitəsilə, regionda sülh və əməkdaşlığı təmin etmək üçün birgə hərəkət edirdilər. Orta əsrlərdə Azərbaycan və Gürcüstan arasında münasibətlər daha da inkişaf etmişdir. Bu dövr ərzində hər iki ölkə müxtəlif dövlət qurumlarına daxil olsalar da, regiondakı geosiyasi vəziyyət onları əməkdaşlığa sövq edirdi. Xüsusilə monqol istilaları və xarici təhlükələr fonunda Gürcüstan və Azərbaycanın müxtəlif xanlıqları arasında ortaq hərbi və iqtisadi maraqlar yaranmışdır.

XIV-XV əsrlərdə Teymurləng dövründə hər iki xalq regionda hakimiyyət uğrunda mübarizə aparan güclərlə qarşı-qarşıya qalmışdır. Bu dövrdə ticarət yollarının qorunması və müştərək mədəniyyətin inkişaf etdirilməsi əlaqələrin daha da güclənməsinə təkan vermişdir.

Sovet İttifaqı dövrü

XX əsrdə hər iki ölkə Sovet İttifaqının tərkibinə daxil oldu. Bu dövr ərzində Azərbaycan və Gürcüstan arasında münasibətlər Sovet rejiminin siyasi və iqtisadi tələbləri çərçivəsində formalaşdı. İttifaq daxilində iki ölkə bir çox sənaye, kənd təsərrüfatı və mədəni layihələrdə birgə iştirak edirdi. Bakı-Tbilisi dəmir yolu xətti və digər nəqliyyat şəbəkələri Sovet dövründə hər iki respublikanın iqtisadi əlaqələrini gücləndirdi. Bununla yanaşı, mədəniyyət sahəsində əlaqələr də inkişaf etdirildi. Azərbaycanlı və gürcü alimlər, yazıçılar, musiqiçilər ortaq tədbirlərdə iştirak edirdi.

Müstəqillik dövrü

1991-ci ildə Sovet İttifaqının süqutundan sonra Azərbaycan və Gürcüstan müstəqilliklərini bərpa etdilər. Bu dövrdən etibarən iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər quruldu və əməkdaşlıq yeni mərhələyə qədəm qoydu.

Diplomatik əlaqələr:

Azərbaycan və Gürcüstan arasında diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin noyabr ayında qurulmuşdur. Bundan sonra hər iki ölkə müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq üçün bir sıra sazişlər imzalamışdır. Diplomatik münasibətlər əsasən dostluq, qarşılıqlı hörmət və ərazi bütövlüyünə dəstək prinsiplərinə əsaslanır.

Siyasi münasibətlər:

Hər iki ölkə beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində bir-birini dəstəkləyir. Azərbaycan və Gürcüstan BMT, ATƏT və GUAM kimi beynəlxalq qurumlarda sıx əməkdaşlıq edirlər. Hər iki ölkə, xüsusilə ərazi bütövlüyünün təmin olunması məsələsində qarşılıqlı dəstək nümayiş etdirir.

Enerji və nəqliyyat əməkdaşlığı

Azərbaycan və Gürcüstan arasındakı strateji əməkdaşlığın ən vacib sahələrindən biri enerji və nəqliyyatdır. Bu əməkdaşlıq həm regional, həm də beynəlxalq səviyyədə mühüm əhəmiyyət daşıyır.

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri

BTC neft kəməri Azərbaycanın Xəzər dənizindəki neft resurslarını Gürcüstan vasitəsilə Türkiyənin Ceyhan limanına çatdırır. 2006-cı ildə istismara verilmiş bu kəmər, iki ölkə arasında strateji əməkdaşlığın simvoludur.

Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri

Bu qaz kəməri vasitəsilə Azərbaycanın təbii qazı Gürcüstan və Türkiyəyə nəql olunur. Kəmər həm iki ölkənin enerji təhlükəsizliyini təmin edir, həm də Avropa üçün alternativ enerji mənbəyi rolunu oynayır.

Orta Dəhliz və TRACECA:

Azərbaycan və Gürcüstan Avropa ilə Asiya arasında nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafında mühüm rol oynayır. Xüsusilə Orta Dəhliz layihəsi çərçivəsində hər iki ölkə yükdaşımaları və ticarət axınlarının genişlənməsinə töhfə verir.

Mədəni və humanitar əlaqələr

Azərbaycan və Gürcüstan xalqları arasında mədəni əməkdaşlıq dərin tarixi köklərə malikdir. Bu gün də iki ölkə arasında müxtəlif mədəniyyət tədbirləri, festival və konfranslar təşkil olunur. Hər iki ölkədə digər xalqın dilini, mədəniyyətini öyrənən, araşdıran mərkəzlər fəaliyyət göstərir.

Azərbaycan və Gürcüstan arasında təhsil sahəsində də əməkdaşlıq davam edir. Tələbə mübadiləsi proqramları çərçivəsində gənclər hər iki ölkənin universitetlərində təhsil alır.

Xülasə

Azərbaycan Respublikası və Gürcüstan arasında münasibətlər tarixin sınağından keçərək möhkəmlənmiş və bu gün daha yüksək səviyyəyə çatmışdır. Siyasi, iqtisadi, enerji və mədəni sahələrdə geniş əməkdaşlıq əlaqələri, hər iki ölkənin regionda sabitlik və inkişafın təmin olunmasına verdiyi töhfəni vurğulayır. Azərbaycan və Gürcüstan arasında bu strateji tərəfdaşlığın gələcəkdə daha da möhkəmlənməsi gözlənilir və bu əməkdaşlıq regionun inkişafı üçün böyük potensiala malikdir.

Xəyyam Fətullazadə,
58 nömrəli tam orta məktəbin müəllimi