Noyabrın 6-da Qırğızıstanın paytaxtı Bişkekdə keçirilən Türk Dövlətləri Təşkilatının (TDT) 11-ci Zirvə görüşü, Türk dünyası üçün siyasi-iqtisadi, mədəni və strateji aspektlərdən geniş əhəmiyyət daşıyan bir hadisə oldu. Zirvə görüşü, Türk dövlətlərinin birgə fəaliyyətlərinin daha da gücləndirilməsi, qarşılıqlı əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi və ortaq gələcək üçün strateji planların hazırlanması baxımından vacib platforma rolunu oynadı.
Görüş çərçivəsində, dövlət başçıları, TDT üzvləri arasında əlaqələrin daha sıx inteqrasiyasına nail olmaq və müxtəlif istiqamətlərdə - xüsusilə müdafiə, iqtisadi inkişaf və mədəni sahələrdə qarşılıqlı əməkdaşlığı artırmaq məqsədilə fikir mübadiləsi aparıblar. Prezident İlham Əliyev çıxışında, təşkilatın yaranmasının 15 illik yubileyini qeyd edərək, Azərbaycanın TDT-nin inkişafına göstərdiyi dəstəyi vurğulayıb. Dövlət başçısı, Azərbaycanın gələcəkdə də bu əməkdaşlığı daha da gücləndirməkdə qərarlı olduğunu bildirib.
Bu əhəmiyyətli tədbirdə, xüsusilə regional və qlobal təhlükəsizlik məsələləri müzakirə edilib. Cənab İlham Əliyev müdafiə və təhlükəsizlik məsələlərinin əhəmiyyətinə toxunaraq, üzv dövlətlər arasında hərbi təlimlərin keçirilməsi və müdafiə sənayesindəki əməkdaşlığın genişləndirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayıb. Bu, bölgədəki sabitliyin təmin edilməsində və qarşılıqlı etimadın möhkəmləndirilməsində mühüm addım hesab olunur.
Bişkekdəki Zirvə görüşü, Orta Dəhlizin və digər tranzit layihələrin inkişafı ilə bağlı əhəmiyyətli qərarların qəbul edilməsinə də imkan yaradıb. Dövlətimizin başçısı, Azərbaycanın Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizinin və regional ticarət yollarının inkişafına verdiyi töhfələri və bu layihələrin iqtisadi əlaqələrin genişlənməsinə təsirini vurğulayıb.
Həmçinin, Türk dövlətləri arasında mədəniyyət və təhsil sahələrində əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi də əsas mövzulardan biri oldu. Prezident İlham Əliyev, ortaq mədəniyyətin qorunması, gənclərin milli kimliyinin gücləndirilməsi və mədəniyyət mübadilələrinin əhəmiyyətini qeyd edib. Bu istiqamətdə görülən işlər, gələcək nəsillərin bir-birini daha yaxından tanımasına və milli dəyərlərin qorunmasına şərait yaradacaq.
Bişkek Zirvə görüşü, Türk Dövlətləri Təşkilatının gələcəkdə strateji məsələlərdə ortaq mövqe tutması üçün zəmin yaratdı. Dövlət başçıları, təşkilatın büdcəsinin və resurslarının artırılmasına və yeni layihələrin həyata keçirilməsinə dair təkliflər irəli sürdülər. Bu tədbir, təkcə iqtisadi deyil, həm də siyasi və mədəni inteqrasiyanı daha da gücləndirən bir platforma kimi dəyərləndirildi.
Ümumiyyətlə, Türk Dövlətləri Təşkilatının gələcək perspektivləri, üzv ölkələrin iqtisadi, siyasi və mədəni sahələrdə qarşılıqlı əlaqələrinin gücləndirilməsi, təhlükəsizlik və müdafiə sahəsində əməkdaşlığın artırılması kimi mühüm hədəfləri əhatə edir. TDT-nin əsas məqsədlərindən biri Türk dövlətləri arasında əlaqələrin dərinləşdirilməsi və ortaq dəyərlərin qorunmasıdır. Gələcəkdə təşkilatın fəaliyyətinin genişlənməsi, üzv dövlətlər arasında daha sıx iqtisadi əməkdaşlığın və regional ticarət layihələrinin həyata keçirilməsinə yönələcək.
Orta Dəhlizin inkişafı və regional enerji layihələrində əməkdaşlığın gücləndirilməsi, TDT-nin üzv dövlətləri üçün iqtisadi potensialın artırılmasını nəzərdə tutur. Bu istiqamət, üzv ölkələrin dünya bazarlarına çıxışını genişləndirmək və regional iqtisadi inteqrasiyanı gücləndirmək üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir. Artan qlobal və regional təhlükələr fonunda TDT, üzv dövlətlərin müdafiə və təhlükəsizlik sahələrində əməkdaşlığını genişləndirməyi planlaşdırır. Bu, ortaq hərbi təlimlərin keçirilməsi və təhlükəsizlik sahəsində təcrübə mübadiləsi vasitəsilə həyata keçiriləcək.
TDT-nin gələcək planlarına ortaq mədəni irsin qorunması, təhsil mübadilələri və gənclər arasında milli kimliyin gücləndirilməsi məsələləri də daxildir. Bu, Türk dünyası arasında əlaqələrin güclənməsinə və mədəni əməkdaşlığın artmasına töhfə verəcək. Ticarətin asanlaşdırılması və rəqəmsal layihələrin icrası TDT-nin gələcək prioritetlərindəndir. Bu layihələr, üzv dövlətlər arasında logistika səmərəliliyini artırmağa və xərclərin azaldılmasına xidmət edir.
Türk Dövlətləri Təşkilatı, üzv dövlətlərin ortaq maraqlarına xidmət edərək gələcəkdə iqtisadi inkişaf, siyasi həmrəylik və mədəni əlaqələrin möhkəmlənməsi baxımından əhəmiyyətli platforma olaraq fəaliyyətini davam etdirəcək. Bu məqsədlər, TDT-nin regiondakı rolunu gücləndirmək və qlobal səviyyədə Türk dövlətlərinin təsirini artırmaq üçün strateji addımların atılmasını ehtiva edir.
Ümumilikdə, Bişkekdə keçirilən 11-ci Zirvə görüşü, Türk dünyasının həmrəylik və birgə fəaliyyət potensialının yeni mərhələyə keçidini simvolizə etdi və üzv dövlətlər arasında strateji əməkdaşlığın gələcəkdə də davam etdiriləcəyinə dair mühüm mesajlar verdi.
Mahir Süleymanlı,
Milli Məclisin deputatı
