Müasir dünyada kosmik texnologiyalara sahib olmaq dövlətlərin elmi, texnoloji və iqtisadi inkişaf səviyyəsinin əsas göstəricilərindən biri hesab olunur. Peyk sistemləri informasiya təhlükəsizliyi, rabitə, müdafiə, iqtisadiyyat və elmi araşdırmalar baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycan Respublikasının dünyanın məhdud sayda kosmik ölkələri sırasında yer alması Prezident cənab İlham Əliyevin uzaqgörən siyasətinin, ardıcıl islahatlarının və innovasiyaya əsaslanan inkişaf strategiyasının bariz nümunəsidir.
Prezident İlham Əliyev ölkəyə rəhbərlik etdiyi dövrdən etibarən qeyri-neft sektorunun inkişafını, yüksək texnologiyaların tətbiqini və biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatın formalaşdırılmasını əsas prioritetlərdən biri kimi müəyyən etmişdir. Dövlət başçısı dəfələrlə vurğulamışdır ki, Azərbaycan yalnız təbii resurslara əsaslanan deyil, eyni zamanda müasir texnologiyalarla inkişaf edən qabaqcıl ölkələr sırasında yer almalıdır. Bu strateji baxış kosmik sənayenin yaradılması üçün möhkəm zəmin formalaşdırmışdır.
Azərbaycanın kosmik ölkəyə çevrilməsində 2013-cü il mühüm tarix kimi yadda qalmışdır. Həmin ildə ölkəmizin ilk telekommunikasiya peyki olan “Azerspace-1” orbitə buraxılmışdır. Bu hadisə Prezident İlham Əliyevin siyasi iradəsi və birbaşa nəzarəti nəticəsində baş tutmuşdur. “Azerspace-1” peyki Azərbaycanın müstəqil peyk rabitə sisteminə sahib olmasını təmin etməklə yanaşı, televiziya yayımı, telefon və internet xidmətlərinin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə geniş imkanlar yaratmışdır.
2014-cü ildə ikinci telekommunikasiya peyki “Azerspace-2”nin, 2018-ci ildə isə Yer səthinin müşahidəsi üçün nəzərdə tutulmuş “Azersky” peykinin orbitə çıxarılması Azərbaycanın kosmik potensialını daha da genişləndirmişdir. Bu peyklər kənd təsərrüfatı sahəsində məhsuldarlığın artırılması, torpaq və su ehtiyatlarının monitorinqi, fövqəladə halların idarə olunması, ekoloji nəzarət və şəhərsalma planlaşdırılması kimi sahələrdə mühüm rol oynayır.
Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə yaradılmış “Azərkosmos” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti ölkənin kosmik sənayesinin əsas idarəedici qurumu kimi fəaliyyət göstərir. “Azərkosmos” beynəlxalq kosmik təşkilatlarla, aparıcı peyk operatorları ilə sıx əməkdaşlıq edərək Azərbaycanın bu sahədə etibarlı tərəfdaş kimi tanınmasına nail olmuşdur. Bu əməkdaşlıq ölkəmizin beynəlxalq kosmik bazarda mövqelərinin möhkəmlənməsinə xidmət edir.
Kosmik texnologiyaların inkişafı milli təhlükəsizlik baxımından da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Peyk sistemləri dövlətin informasiya müstəqilliyini təmin edir, strateji rabitə imkanlarını genişləndirir və fövqəladə hallara operativ reaksiya verilməsinə şərait yaradır. Prezident İlham Əliyevin bu sahəyə göstərdiyi diqqət Azərbaycanın suverenliyinin və təhlükəsizliyinin daha da möhkəmlənməsinə xidmət edir.
Kosmik sənaye eyni zamanda iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi baxımından mühüm rol oynayır. Peyk xidmətlərinin ixracı qeyri-neft sektorunun inkişafına töhfə verir, ölkəyə əlavə maliyyə gəlirləri gətirir. Azərbaycan peyk xidmətlərini onlarla ölkəyə təqdim etməklə regional kosmik mərkəzə çevrilmək istiqamətində mühüm addımlar atmışdır.
Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi siyasətdə insan kapitalının inkişafı xüsusi yer tutur. Kosmik sahə üçün yüksəkixtisaslı kadrların hazırlanması məqsədilə gənclərin xaricdə təhsili, beynəlxalq təcrübə proqramları və elmi tədqiqat layihələri həyata keçirilir. Bu, gələcəkdə Azərbaycanın kosmik imkanlarının daha da genişlənməsinə şərait yaradacaqdır.Azərbaycanın kosmik ölkə statusu beynəlxalq nüfuzunun artmasına da mühüm təsir göstərmişdir. Ölkəmiz beynəlxalq kosmik forumlarda fəal iştirak edir, qlobal təşəbbüslərə qoşulur və texnoloji əməkdaşlıq əlaqələrini genişləndirir. Bu amil Azərbaycanın müasir və innovativ dövlət imicinin formalaşmasına xidmət edir.
Azərbaycanın dünyanın məhdud saylı kosmik ölkələri sırasında yer alması Prezident cənab İlham Əliyevin məqsədyönlü və strateji fəaliyyətinin parlaq nəticəsidir. Bu uğur Azərbaycanın elmi-texnoloji potensialını nümayiş etdirir, milli maraqlarını qoruyur və ölkənin dayanıqlı inkişafı üçün geniş perspektivlər açır.
Nəbi Sadıqov,
YAP Xətai rayon təşkilatı
