Trufel dünyanın ən bahalı göbələyi hesab olunur. O hərraclarda satılır və bir kiloqramın qiyməti çox vaxt 3 min avronu keçir. Bahalılığına görə ikinci yerdə ekzotik adı olan matsutake göbələyidir.Yaponiyadan olan qurmanlar bu meşə “hədiyyəsinin” bir kiloqramına nə qədər lazımdır pul ödəməyə hazırdırlar. Bu göbələyin dəyəri nədir?

Matsutake ağacların dibində şam meşələrində böyüyür. Ona Yaponiya, Uzaq Şərq, Sibir və Skandinaviya ölkələrində rast gəlinir. Bu göbələkləri tapmaq asan deyil, çünki təbiətdə onlardan çox azdır. Matsutake hər yerdə qiymətli göbələk hesab olunur. Lakin onun ən bahalısı Yaponiyada, yapon qırmızı şamının gövdələrindən toplanır.

Bu göbələkləri toplamaq asan deyil. Yalnız gənc matsutakelər qiymətlidir. Bu bitkinin bütün orqanları demək olar ki, tamamilə yerin altındadır. Səthdə yalnız qapaq qalır, bu da çox vaxt yerə düşmüş iynələrin təbəqəsi altında gizlənir.

Gündoğan ölkənin sakinləri bu göbələyi ətirinə görə yüksək qiymətləndirirlər. Ənənəvi yapon mətbəxi aromalarla zəngin deyil. Buna görə də matsutake qurmanlar üçün əsl tapıntıdır. Bitki tərkibindəki oktil və ya göbələk spirtinin verdiyi unikal şirin qoxuya malikdir.

Onun çox qeyri-adi dadı var. Matsutake sınayanlar bunu təsvir etməkdə çətinlik çəkirlər. Darçın və şam qatranı notlarına malikdir və sıxlıq baxımından yumşaq ətə bənzəyir. Güman edilir ki, göbələyin xüsusi xassələri onun miselyumunun şam ağaclarının kök sistemi ilə simbioz təşkil etməsi ilə bağlıdır. Matsutake göbələkləri yapon adalarının dağ meşələrində əvvəllər indikindən daha çox yayılmışdı. Qırmızı şam meşələrinin azalması səbəbindən onların sayı azalıb. Bu ağac min illər boyu ənənəvi yapon sobaları üçün yanacaq və kömür istehsalı üçün xammal kimi xidmət etmişdir. Ona görə də kənd sakinləri bu ağaca xüsusi diqqətlə yanaşır, kəsilənlərin yerinə yenisini əkirdilər.
Yaponiyanın kütləvi şəkildə neft məhsullarına keçdiyi 1970-ci illərə qədər bu, belə oldu. Sonradan qırmızı şama adi, dəyərsiz ağaclar kimi baxılmağa başladı. Bu səbəbdən meşə sahələri getdikcə kiçildi. Şamlarla yanaşı matsutake də yoxa çıxmağa başlayıb. Son vaxtlar yaponlar “özlərinə gəliblər” və relikt meşələrlə yenidən ehtiyatlı davranmağa başlayıblar. Lakin hər şeyin normallaşması üçün çox vaxt lazımdır.

Yapon mətbəxində matsutake göbələkləri düyü ilə bişirilir və ya sadəcə qızardılır. Onu ləzzətli hazırlamaq üçün əsas şey sürətdir. Yapon aşpazları deyirlər ki, təzə göbələklər hər dəqiqə öz ətirini və dadını itirirlər.

Nubar Süleymanova, “İki sahil”